۵. تحلیل رقبا و جایگاه‌یابی در بازار

• شناسایی رقبای فعلی و آتی: رقبای داخلی و خارجی خود را شناسایی کنید.
• تحلیل استراتژی‌های بازاریابی رقبا: روش‌های تبلیغاتی و ارتباطی رقبا را بررسی کنید.
• ارزیابی کیفیت و قیمت محصولات رقابتی: قیمت و کیفیت محصول خود را با رقبا مقایسه کنید.
• تعیین مزیت‌های رقابتی و ارزش پیشنهادی: بر نقاط قوت خود تمرکز کرده و یک هویت برند قوی بسازید.

۶. تدوین استراتژی بازاریابی صادراتی

• تعیین اهداف بازاریابی: اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت خود را مشخص کنید.
• پی‌ریزی کمپین‌های تبلیغاتی و ترویجی: برنامه‌ریزی کنید که چگونه محصول خود را معرفی کنید.
• برنامه‌ریزی برای حضور در نمایشگاه‌ها: نمایشگاه‌های مرتبط را شناسایی و برای حضور در آن‌ها آماده شوید.
• استفاده از ابزارهای بازاریابی دیجیتال: یک وب‌سایت چندزبانه ایجاد کنید و از بازاریابی محتوایی استفاده کنید.

۷. اخذ کارت بازرگانی

• شرایط و مدارک لازم برای اشخاص حقیقی: از شرایط سنی و سابقه فعالیت مطمئن شوید.
• شرایط و مدارک لازم برای اشخاص حقوقی: مدارک ثبتی شرکت و اطلاعات مدیرعامل را آماده کنید.
• مراحل ثبت درخواست و تایید: با دقت مراحل ثبت درخواست را دنبال کنید.
• هزینه‌ها و مدت اعتبار: هزینه‌ها و مدت اعتبار کارت را بدانید تا به موقع تمدید کنید.

بخش دوم صفر تا 100 صادرات: اقدامات و مراحل در حین صادرات (اجرای صادرات)

پس از آماده‌سازی و تدوین استراتژی، اکنون زمان عمل است. این بخش به شما کمک می‌کند تا مراحل اجرایی را با دقت و بدون خطا پیش ببرید.

۸. شناسایی و اخذ مجوزهای صادراتی

• مجوزهای عمومی: برای سلامت کالا، گواهی‌های بهداشت و استاندارد را تهیه کنید.
• مجوزهای خاص: برای برخی کالاها مثل فرش و صنایع دستی، مجوزهای ویژه لازم است.
• بررسی قوانین صادراتی: از قوانین مربوط به کالای مجاز، مجاز مشروط و غیرمجاز آگاه باشید.
• فرآیند دریافت و تایید مجوزها: مراحل اداری و زمان‌بندی دریافت مجوزها را مدیریت کنید.

۹. انجام تشریفات گمرکی در مبدأ

• ثبت اظهارنامه گمرکی: اطلاعات کالا را در سامانه گمرک ثبت کنید.
• دریافت کوتاژ و تعیین مسیر: کوتاژ را دریافت و از مسیر گمرکی (سبز، زرد، قرمز) آگاه شوید.
• ارزیابی فیزیکی و کنترل کالا: برای بازرسی فیزیکی و کنترل کالا آماده باشید.
• پرداخت هزینه‌های گمرکی و عوارض: عوارض و مالیات‌های مربوط به صادرات را بپردازید.

۱۰. تهیه اسناد تجاری و حمل

• تهیه پیش‌فاکتور (Proforma Invoice) و فاکتور فروش: مهم‌ترین اسناد برای توافق با خریدار هستند.
• صدور فهرست عدل‌بندی (Packing List): جزئیات محتویات هر بسته را دقیقاً مشخص کنید.
• اخذ گواهی مبدأ: این گواهی برای اثبات کشور سازنده کالا به خریدار لازم است.
• تهیه بارنامه حمل (Bill of Lading): سند مالکیت کالا را از شرکت حمل‌ونقل دریافت کنید.

۱۱. یافتن و ارتباط با مشتریان خارجی

• روش‌های آنلاین: از پلتفرم‌های آنلاین تجاری برای معرفی محصول خود استفاده کنید.
• روش‌های آفلاین: در نمایشگاه‌های بین‌المللی شرکت کنید و ارتباطات حضوری برقرار کنید.
• اعتبارسنجی خریداران خارجی: قبل از هرگونه معامله، از اعتبار خریدار اطمینان حاصل کنید.
• مدیریت ارتباط اولیه: با یک ارتباط حرفه‌ای و منظم، اعتماد خریدار را جلب کنید.

۱۲. مذاکره و تنظیم قراردادهای فروش

• نکات کلیدی در مذاکرات بین‌المللی: از تفاوت‌های فرهنگی آگاه باشید و به زبان رسمی صحبت کنید.
• ساختار و محتوای قرارداد استاندارد: قرارداد باید شامل تمام جزئیات فنی و مالی باشد.
• اهمیت اینکوترمز در قرارداد: اینکوترمز را به دقت در قرارداد ذکر کنید تا مسئولیت‌ها روشن باشد.
• تعیین ضمانت‌ها و تعهدات: برای شرایط پیش‌بینی نشده، ضمانت‌های لازم را در قرارداد بگنجانید.

۱۳. انتخاب روش‌های پرداخت و وصول وجه

• روش‌های پرریسک: با روش‌هایی مانند حساب باز، ریسک شما بالاست.
• روش‌های متعادل: حواله بانکی یا برات، ریسک را برای هر دو طرف متعادل می‌کند.
• روش‌های امن (تضمینی): اعتبار اسنادی امن‌ترین روش پرداخت برای شماست.
• روش‌های جایگزین در شرایط تحریم: در شرایط خاص، باید به روش‌های جایگزین مانند صرافی‌ها فکر کرد.

۱۴. مدیریت و رفع تعهدات ارزی

• تعریف و اهمیت تعهد ارزی: باید ارز حاصل از صادرات را به چرخه اقتصادی کشور برگردانید.
• مهلت و الزامات قانونی: از مهلت‌های قانونی برای رفع تعهد آگاه باشید.
• روش‌های رفع تعهد: می‌توانید ارز را در سامانه نیما بفروشید یا واردات انجام دهید.
• پیامدهای عدم انجام تعهدات: برای جلوگیری از مشکلات قانونی، تعهدات خود را به موقع انجام دهید.

۱۵. بسته‌بندی و لیبل‌گذاری کالا

• رعایت استانداردهای بین‌المللی بسته‌بندی: بسته‌بندی باید در مقابل ضربه و رطوبت مقاوم باشد.
• اهمیت لیبل‌گذاری: اطلاعات روی برچسب باید کامل و خوانا باشد.
• نکات مربوط به کالاهای خاص: برای کالاهای فاسدشدنی یا خطرناک، بسته‌بندی ویژه لازم است.
• طراحی بسته‌بندی مطابق با سلیقه بازار مقصد: طراحی بسته‌بندی باید برای مشتری خارجی جذاب باشد.

۱۶. انتخاب شرکت حمل‌ونقل

• تفاوت فورواردر و کریر: فورواردر مدیریت حمل را بر عهده دارد و کریر مالک وسیله حمل است.
• انواع روش‌های حمل: زمینی، دریایی، هوایی یا ترکیبی. بهترین روش را انتخاب کنید.
• عوامل موثر بر هزینه حمل‌ونقل: وزن، ابعاد و مسافت بر هزینه تأثیرگذارند.
• معیارهای انتخاب شرکت: تجربه، داشتن مجوز و پشتیبانی مناسب مهم‌ترین معیارها هستند.

۱۷. بیمه کردن محموله صادراتی

• انواع بیمه‌نامه‌های باربری: بیمه‌نامه‌های مختلفی برای پوشش ریسک‌های متفاوت وجود دارد.
• کلوزهای متداول بیمه: کلوز A کامل‌ترین پوشش را ارائه می‌دهد.
• خطرات تحت پوشش بیمه: بیمه می‌تواند خسارات ناشی از حوادث طبیعی و حوادث ناخواسته را پوشش دهد.
• مدارک لازم برای دریافت خسارت: در صورت بروز مشکل، باید مدارک لازم برای دریافت خسارت را آماده کنید.

بخش سوم: اقدامات و پیگیری‌های پس از صادرات (مدیریت پس از فروش و توسعه پایدار)

فرآیند صادرات با تحویل کالا به پایان نمی‌رسد. برای حفظ و توسعه کسب‌وکار، باید به فکر آینده بود.

۱۸. مدیریت روابط بلندمدت با مشتری

• استراتژی‌های ارتباط مستمر: با مشتریان خود در ارتباط باشید و از حال آن‌ها باخبر شوید.
• استفاده از نرم‌افزارهای CRM: از ابزارهای مدیریتی برای پیگیری ارتباطات استفاده کنید.
• توجه به تفاوت‌های فرهنگی: در برقراری ارتباط، به فرهنگ کشور مقصد احترام بگذارید.
• پیگیری منظم و ارائه اطلاعات به‌روز: به سوالات مشتریان پاسخ دهید و آن‌ها را از آخرین تغییرات مطلع کنید.

۱۹. ارائه خدمات پس از فروش

• تعریف خدمات پس از فروش: پشتیبانی فنی، آموزش و تأمین قطعات یدکی از جمله خدمات مهم هستند.
• روش‌های ارائه پشتیبانی فنی: به صورت آنلاین یا حضوری، به مشتریان خدمات ارائه دهید.
• جمع‌آوری و تحلیل بازخوردهای مشتریان: نظرات مشتریان را جمع‌آوری و برای بهبود خدمات استفاده کنید.
• تبدیل مشتریان راضی به وفادار: با ارائه خدمات عالی، مشتریان را به تبلیغ‌کنندگان برند خود تبدیل کنید.

۲۰. تحلیل عملکرد و نتایج صادرات

• شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPIs): میزان فروش، سودآوری و نرخ بازگشت مشتری را اندازه‌گیری کنید.
• تحلیل سودآوری و هزینه‌ها: هزینه‌ها و درآمدهای خود را به دقت بررسی کنید.
• ارزیابی عملکرد بازار هدف و رقبا: ببینید در بازار هدف خود چه جایگاهی دارید.
• شناسایی فرصت‌های بهبود و توسعه: نقاط ضعف خود را شناسایی و برای رفع آن‌ها اقدام کنید.

۲۱. ارتقاء و تنوع‌بخشی به محصولات

• تحلیل تقاضای بازار برای محصولات جدید: روندهای بازار را دنبال کرده و به دنبال محصولات جدید باشید.
• توسعه محصولات متناسب با نیازهای مشتری: محصولات خود را بر اساس نیاز مشتریان بومی‌سازی کنید.
• ارتقاء کیفیت و استانداردهای محصول: کیفیت محصولات خود را به طور مستمر افزایش دهید.
• برندسازی بین‌المللی: یک برند قوی و شناخته‌شده در بازارهای جهانی بسازید.

۲۲. توسعه بازارهای هدف و کاهش ریسک

• ورود به بازارهای موازی: فقط به یک بازار وابسته نباشید.
• ارزیابی ریسک‌های سیاسی و اقتصادی: از ریسک‌های احتمالی آگاه باشید و برای آن‌ها آماده شوید.
• تنوع‌بخشی به سبد مشتریان: به دنبال مشتریان جدید باشید تا وابستگی شما به مشتریان فعلی کاهش یابد.
• استفاده از خدمات مشاوره‌ای تخصصی: از مشاوران باتجربه در این زمینه کمک بگیرید.

۲۳. پایداری و نوآوری در صادرات

• دیجیتالی‌سازی فرآیندهای صادراتی: از ابزارها و پلتفرم‌های دیجیتال استفاده کنید.
• استفاده از فناوری‌های جدید: فناوری‌های نوین می‌توانند به شما در تحلیل داده‌ها کمک کنند.
• آموزش و توسعه تیم صادراتی: دانش تیم خود را به روز نگه دارید.
• مشارکت در زنجیره‌های ارزش جهانی: به جای صادرات مواد خام، در زنجیره ارزش جهانی مشارکت کنید.

مسیر صادرات یک ماراتن است، نه یک دوی سرعت. با برنامه‌ریزی، تحقیق و صبر، موفقیت از آن شما خواهد بود. امیدوارم این نقشه راه، چراغی برای روشن کردن مسیر شما باشد. با آرزوی موفقیت‌های روزافزون در مسیر تجارت بین‌المللی.

در این مقاله چک لیست صادرات نوشته شده است . کلیه مراحل صادرات به مرور اضافه خواهد شد