تجارت سبز

بلاگ

  • لجستیک

    لجستیک

    فهرست مطالب

    لجستیک چیست؟ تعریف جامع و کاربردی

    لجستیک به عنوان ستون فقرات تجارت جهانی و جزء جدایی‌ناپذیر کسب‌وکارهای مدرن، نقشی فراتر از حمل‌ونقل ساده ایفا می‌کند. این رشته، که ترکیبی از هنر و علم است، با مدیریت هوشمندانه جریان منابع، کارایی را به حداکثر می‌رساند، هزینه‌ها را کاهش می‌دهد و رضایت مشتری را تضمین می‌کند. در این مقاله، به شکلی جامع و کاربردی به تعریف لجستیک، اهمیت آن، عناصر کلیدی و روندهای آینده‌اش می‌پردازیم.

    تعریف جامع لجستیک: ارکستر هماهنگ جریان منابع

    لجستیک به زبان ساده، فرآیند برنامه‌ریزی، اجرا و کنترل کارآمد و مؤثر جریان و ذخیره‌سازی کالا، خدمات و اطلاعات مرتبط از نقطه مبدأ به نقطه مصرف به منظور برآوردن نیازهای مشتری است. این تعریف، گستره وسیعی از فعالیت‌ها را در بر می‌گیرد که هدف نهایی آن‌ها رساندن محصول یا خدمت مناسب، در زمان مناسب، به مکان مناسب، با شرایط مناسب و با کمترین هزینه ممکن است.

    برخلاف تصور عمومی که لجستیک را صرفاً معادل حمل‌ونقل می‌داند، این حوزه یک سیستم پیچیده و یکپارچه است که شامل مدیریت استراتژیک انبارداری، کنترل موجودی، پردازش سفارش‌ها، بسته‌بندی و حتی جریان معکوس کالا (مرجوعی و بازیافت) می‌شود. در دنیای رقابتی امروز، شرکتی که لجستیک بهینه‌تری دارد، مانند یک ورزشکار آماده‌تر، می‌تواند سریع‌تر، دقیق‌تر و با هزینه کمتر به اهداف خود دست یابد.

    لجستیک به مجموعه فعالیت‌هایی گفته می‌شود که از مبدأ تا مقصد در راستای برنامه‌ریزی، اجرا و کنترل جریان کالا، خدمات و اطلاعات انجام می‌شود. این فرایند شامل مدیریت حمل و نقل، انبارداری، مدیریت موجودی، بسته‌بندی، پردازش سفارش و لجستیک معکوس است تا در نهایت تأمین به موقع تقاضاها با کمترین هزینه و بالاترین کیفیت ممکن صورت گیرد. با توجه به پیچیدگی زنجیره تامین و تغییرات مداوم در فناوری و بازارها، لجستیک به عنوان یک عامل کلیدی در بهینه‌سازی عملیات سازمان‌ها شناخته می‌شود.

     

    چرا لجستیک اهمیت دارد؟ (اهمیت لجستیک در کسب و کارها و زندگی روزمره)

    اهمیت لجستیک زمانی آشکار می‌شود که بدانیم تقریباً هر محصولی که روزانه استفاده می‌کنیم، حاصل یک زنجیره پیچیده لجستیکی است. از مواد غذایی در فروشگاه تا گوشی هوشمندی که در دست دارید، همگی سفری طولانی و مدیریت‌شده را طی کرده‌اند.

    • کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری

    یکی از اصلی‌ترین اهداف لجستیک، بهینه‌سازی هزینه‌هاست. این امر از طریق طراحی یک شبکه تأمین هوشمند، انتخاب بهترین شیوه‌های حمل‌ونقل (مثلاً استفاده از حمل ریلی برای مسافت‌های طولانی و حجم بالا) و کاهش هزینه‌های انبارداری محقق می‌شود. با بهینه‌سازی فرآیندها، از دوباره‌کاری‌ها جلوگیری شده و منابع (زمان، انرژی و نیروی انسانی) به شکل کارآمدتری مصرف می‌شوند. استفاده از نرم‌افزارهای پیشرفته مدیریت لجستیک به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا مسیرها را بهینه کرده، موجودی را دقیقاً کنترل کنند و از اختلالات غیرمنتظره در زنجیره تأمین جلوگیری نمایند که نتیجه آن افزایش چشمگیر کارایی عملیاتی است.

      • طراحی استراتژیک شبکه تأمین و خطوط حمل و نقل به منظور کاهش هزینه‌های حمل، نگهداری و انبارداری یکی از وظایف اصلی لجستیک است.
      • بهینه‌سازی فرآیندها، کاهش دوباره‌کاری و بهبود گردش کار باعث صرفه‌جویی قابل توجه در مصرف منابع می‌شود.
      • استفاده از فناوری‌های نوین در برنامه‌ریزی و کنترل موجودی، مانند نرم‌افزارهای پیشرفته لجستیک، می‌تواند اختلالات کاهش دهد و کارایی عملیاتی را افزایش دهد.

    • بهبود رضایت مشتری

    در بازار امروز، تجربه مشتری یک مزیت رقابتی کلیدی است. لجستیک در این زمینه نقشی حیاتی دارد. تحویل دقیق، سالم و به‌موقع سفارش، انتظاری اساسی است که مشتریان دارند. یک سیستم لجستیکی کارآمد با پردازش سریع سفارش‌ها، ارائه اطلاعات رهگیری دقیق به مشتری و مدیریت صحیح کالاهای مرجوعی، تجربه‌ای مثبت خلق می‌کند. این تجربه مثبت به طور مستقیم به افزایش وفاداری مشتری و تکرار خرید منجر می‌شود.

      • ارائه خدمات تحویل دقیق و به موقع، پاسخگویی سریع به درخواست‌های مشتریان و بازخوردهای موثر بهبود تجربه مشتری را تضمین می‌کند.
      • مدیریت تقاضا و پردازش سفارش به صورت چشم‌گیر سرعت پاسخگویی را افزایش می‌دهد و اعتماد مشتری را تقویت می‌کند.

    • افزایش سرعت و دقت در تحویل کالا

    سرعت و دقت، دو بال موفقیت در لجستیک مدرن، به ویژه در عصر تجارت الکترونیک، هستند. لجستیک با بهره‌گیری از فناوری‌های ردیابی مانند GPS و RFID و هماهنگی دقیق بین واحدهای مختلف (انبار، تیم حمل‌ونقل و بخش فروش)، زمان تحویل را به حداقل می‌رساند. همچنین، خودکارسازی فرآیندهای پردازش سفارش، از ثبت اولیه تا بسته‌بندی و ارسال، خطاهای انسانی را کاهش داده و تضمین می‌کند که مشتری دقیقاً همان چیزی را که سفارش داده است، دریافت نماید.

      • انتخاب مسیرهای بهینه، به کارگیری فناوری‌های ردیابی و هماهنگی بین واحدهای مختلف زنجیره تامین، میانگین زمان تحویل را کاهش می‌دهد.
      • عملیات پردازش سفارش به صورت خودکار و دیجیتال، دقت سفارشات را بالا می‌برد و از خطاها جلوگیری می‌کند.

    • مدیریت بهتر موجودی و کاهش ضایعات

    نگهداری موجودی بیش از حد نیاز به معنای حبس سرمایه و افزایش هزینه‌های انبارداری است؛ از سوی دیگر، کمبود موجودی منجر به از دست رفتن فرصت‌های فروش می‌شود. لجستیک با استفاده از مدل‌های علمی مدیریت موجودی مانند JIT (تولید به‌موقع) یا VMI (مدیریت موجودی توسط فروشنده)، به شرکت‌ها کمک می‌کند تا تعادلی بهینه بین این دو حالت برقرار کنند. این رویکرد نه تنها سرمایه در گردش را آزاد می‌کند، بلکه با بهبود چیدمان انبار و تسریع گردش کالا، از انباشت محصولات تاریخ مصرف گذشته یا از مد افتاده جلوگیری کرده و ضایعات را به حداقل می‌رساند.

      • مدل‌های مدیریت موجودی مانند EOQ، VMI و JIT به کاهش سرمایه در گردش و کاهش ضایعات کمک می‌کنند.
      • بهبود ترانزیت و چیدمان انبار، گردش دارایی‌ها را سریع‌تر کرده و فضای انبار را بهینه می‌کند.

     

    عناصر اصلی لجستیک

    لجستیک از اجزای متعددی تشکیل شده که مانند اعضای یک ارکستر، باید با یکدیگر هماهنگ باشند تا نوایی دلنشین (یعنی عملکردی بهینه) تولید کنند.

    • حمل و نقل (Transportation) راه‌ها، وسایل و روش‌های جابجایی کالا (زمینی، دریایی، هوایی، ریلی)

    این بخش که قابل مشاهده‌ترین جزء لجستیک است، به جابجایی فیزیکی کالا از نقطه‌ای به نقطه دیگر می‌پردازد. انتخاب روش حمل‌ونقل به عواملی چون هزینه، سرعت، نوع کالا و مسافت بستگی دارد:

        • حمل و نقل زمینی: انعطاف‌پذیرترین روش برای مسافت‌های کوتاه تا متوسط و تحویل درب‌به‌درب (Last-Mile Delivery). ناوگان جاده‌ای شامل کامیون‌ها و تریلرها می‌شود.
        • حمل و نقل دریایی: اقتصادی‌ترین گزینه برای حمل حجم عظیم کالا در مسافت‌های بین‌قاره‌ای. کشتی‌های کانتینری و فله‌بر ستون فقرات تجارت جهانی هستند، اما سرعت پایینی دارند.
        • حمل و نقل هوایی: سریع‌ترین و گران‌ترین روش که برای کالاهای ارزشمند، فاسدشدنی یا حساس به زمان (مانند داروها و قطعات الکترونیکی) ایده‌آل است.
        • حمل و نقل ریلی: گزینه‌ای کارآمد و سازگار با محیط زیست برای حمل بارهای سنگین و حجیم در مسافت‌های طولانی زمینی.

    • انبارداری: نگهداری و مدیریت کالا در انبار (انواع انبارها، چیدمان، فناوری‌ها)

    انبارها صرفاً محلی برای نگهداری کالا نیستند، بلکه مراکز پویایی برای مدیریت، دسته‌بندی و آماده‌سازی محصولات برای ارسال محسوب می‌شوند.

        • انواع انبار: انبارها می‌توانند مراکز توزیع (Distribution Centers) باشند که کالاها در آن برای مدت کوتاهی نگهداری و سپس توزیع می‌شوند، یا مراکز انجام سفارش (Fulfillment Centers) که مستقیماً سفارش‌های مشتریان آنلاین را پردازش می‌کنند.
        • چیدمان (Layout): طراحی هوشمندانه فضای انبار برای کاهش مسافت طی‌شده توسط کارگران و ماشین‌آلات و تسریع فرآیندهای دریافت، جانمایی و برداشت کالا، نقشی کلیدی در کارایی دارد.
        • فناوری‌ها: سیستم‌های مدیریت انبار (WMS)، فناوری‌های شناسایی مانند بارکد و RFID، و استفاده روزافزون از ربات‌ها و سیستم‌های خودکار، دقت و سرعت عملیات انبارداری را متحول کرده‌اند.

    • مدیریت موجودی (Inventory Management): بهینه‌سازی سطح موجودی برای پاسخگویی به تقاضا و کاهش هزینه‌ها

    این عنصر با هدف یافتن نقطه بهینه سطح موجودی برای پاسخگویی به تقاضا بدون تحمیل هزینه‌های اضافی فعالیت می‌کند. تکنیک‌های کلیدی در این بخش شامل پیش‌بینی دقیق تقاضا، تعیین “نقطه سفارش مجدد” (زمانی که باید کالای جدید سفارش داده شود) و “موجودی اطمینان” (ذخیره‌ای برای مقابله با نوسانات غیرمنتظره) است. استفاده از تحلیل ABC (دسته‌بندی موجودی بر اساس ارزش) به مدیران کمک می‌کند تا تمرکز خود را بر روی ارزشمندترین کالاها معطوف کنند.

      • تعیین سطح امن، سطح سفارش مجدد، تحلیل دوره‌ای و پیش‌بینی تقاضا برای حفظ توازن بین سرمایه در گردش و پاسخگویی به مشتری.
      • استفاده از مدل‌های دقیق‌تر مانند ABC analysis برای اولویت‌بندی موجودی.

    •  بسته‌بندی (Packaging): محافظت از کالا و سهولت در حمل و نقل و انبارداری

    بسته‌بندی دو هدف اصلی را دنبال می‌کند: محافظت از کالا و تسهیل فرآیندهای لجستیکی.

      • بسته‌بندی محافظتی: طراحی بسته‌بندی باید به گونه‌ای باشد که کالا را در برابر آسیب‌های فیزیکی (ضربه، لرزش)، شرایط محیطی (رطوبت، دما) و آلودگی در طول حمل‌ونقل و انبارداری محافظت کند.
      • بسته‌بندی لجستیکی: استانداردسازی ابعاد بسته‌ها باعث استفاده بهینه از فضای کانتینر، کامیون و قفسه‌های انبار می‌شود و جابجایی آن‌ها را با لیفتراک و سایر تجهیزات آسان‌تر می‌کند.
        • طراحی بسته‌بندی مقاوم در برابر ضربه، آلودگی و شرایط جوی.
        • استانداردسازی بسته‌بندی برای سهولت در قرنطینه، حمل و نقل و انبارداری.

    • پردازش سفارش (Order Processing) : دریافت، تأیید و آماده‌سازی سفارشات برای ارسال

    این فرآیند، مجموعه‌ای از فعالیت‌ها از لحظه دریافت سفارش مشتری تا آماده‌سازی آن برای ارسال است. یک چرخه پردازش سفارش کارآمد شامل ثبت سریع و دقیق سفارش، بررسی اعتبار و موجودی کالا، ارسال دستور برداشت کالا از انبار (Picking)، بسته‌بندی (Packing) و در نهایت، برچسب‌گذاری و تحویل به واحد حمل‌ونقل است. خودکارسازی این فرآیند، سرعت را افزایش داده و خطا را به صفر نزدیک می‌کند.

      • فرایند ثبت سفارش، بررسی موجودی، تخصیص منابع و آماده‌سازی بسته برای ارسال.
      • کامل‌سازی مراحل ارسال، شامل استخراج اطلاعات بسته، برچسب‌گذاری و زمان‌بندی تحویل.

    • لجستیک معکوس (Reverse Logistics): بازگرداندن کالا از مشتری به مبدأ (مرجوعی، بازیافت، تعمیر)

    لجستیک معکوس به جریان بازگشت کالا از مصرف‌کننده نهایی به مبدأ (تولیدکننده یا توزیع‌کننده) گفته می‌شود. این فرآیند تنها به کالاهای مرجوعی محدود نمی‌شود و شامل بازیافت، تعمیر، استفاده مجدد یا امحای ایمن محصولات نیز می‌گردد. با رشد تجارت الکترونیک و افزایش آگاهی‌های زیست‌محیطی، مدیریت کارآمد لجستیک معکوس به یک مزیت رقابتی و یک مسئولیت اجتماعی برای شرکت‌ها تبدیل شده است.

      • مدیریت فرآیند بازگرداندن کالاها برای بررسی امکان تعمیر یا بازیافت یا حذف ایمن.
      • هدف‌گذاری کاهش هزینه‌های مرتبط با بازگردانی و کاهش اثرات زیست‌محیطی.

    لجستیک، که زمانی صرفاً به عنوان حمل و نقل و انبارداری شناخته می‌شد، امروزه به یکی از حیاتی‌ترین و پیچیده‌ترین حوزه‌های مدیریت کسب‌وکار تبدیل شده است. در دنیای رقابتی امروز که سرعت، دقت و کارایی حرف اول را می‌زند، لجستیک دیگر یک مرکز هزینه نیست، بلکه یک مزیت استراتژیک قدرتمند است. این مقاله به بررسی عمیق انواع لجستیک، تفاوت آن با مدیریت زنجیره تامین، فناوری‌های نوظهور و نکات کلیدی برای بهینه‌سازی فرآیندهای آن می‌پردازد و تصویری روشن از این شاهرگ حیاتی اقتصاد مدرن ارائه می‌دهد.

     

    انواع لجستیک

    لجستیک را می‌توان بر اساس حوزه تمرکز و عملکرد به دسته‌های مختلفی تقسیم کرد. درک این دسته‌بندی‌ها برای مدیریت بهینه جریان کالا و اطلاعات ضروری است.

    • لجستیک ورودی (Inbound Logistics)

      لجستیک ورودی به تمام فرآیندهای مرتبط با دریافت کالا و مواد اولیه از تأمین‌کنندگان و انتقال آن‌ها به درون سازمان (کارخانه، انبار یا فروشگاه) اطلاق می‌شود. این شاخه از لجستیک، نقطه آغازین زنجیره ارزش است و عملکرد صحیح آن تأثیر مستقیمی بر بهره‌وری تولید و کنترل هزینه‌ها دارد.

      فعالیت‌های اصلی در لجستیک ورودی شامل موارد زیر است:

      • تأمین و خرید (Procurement): شناسایی تأمین‌کنندگان معتبر، مذاکره بر سر قیمت و شرایط قرارداد، و ثبت سفارشات.
      • مدیریت حمل و نقل: برنامه‌ریزی برای انتقال مواد از مبدأ (تأمین‌کننده) به مقصد (سازمان). این شامل انتخاب شیوه حمل (جاده‌ای، ریلی، دریایی، هوایی)، زمان‌بندی تحویل و مدیریت اسناد حمل است.
      • دریافت و بازرسی: پس از رسیدن محموله، فرآیند تخلیه، شمارش، و بازرسی کیفی اولیه انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که کالای دریافتی با سفارش مطابقت دارد و سالم است.
      • انبارداری مواد اولیه: ذخیره‌سازی مواد در انبار به شیوه‌ای منظم و قابل ردیابی تا در زمان نیاز به راحتی در دسترس خط تولید قرار گیرند. بهینه‌سازی لجستیک ورودی منجر به کاهش هزینه‌های نگهداری موجودی، جلوگیری از توقف خط تولید به دلیل کمبود مواد و ایجاد روابط پایدار با تأمین‌کنندگان می‌شود.

    • خروجی (Outbound Logistics)

      لجستیک خروجی فرآیندهای مربوط به توزیع و تحویل محصولات نهایی از سازمان به دست مشتریان، توزیع‌کنندگان یا خرده‌فروشان را در بر می‌گیرد. این بخش از لجستیک مستقیماً با رضایت مشتری و تجربه خرید او در ارتباط است و نقش کلیدی در موفقیت تجاری یک شرکت ایفا می‌کند.

      فعالیت‌های لجستیک خروجی عبارت‌اند از:

      • مدیریت انبار کالای نهایی: ذخیره‌سازی محصولات تولید شده در انبار و مدیریت سطح موجودی برای پاسخگویی به تقاضای بازار.
      • پردازش سفارش (Order Fulfillment): شامل دریافت سفارش از مشتری، برداشتن کالا از قفسه‌های انبار (Picking)، بسته‌بندی (Packing) و آماده‌سازی برای ارسال (Shipping).
      • برنامه‌ریزی توزیع و حمل: طراحی بهینه‌ترین مسیرها برای تحویل کالا به مشتریان با هدف کاهش زمان و هزینه. این فرآیند به ویژه در لجستیک “مرحله آخر” (Last-Mile Delivery) که کالا به دست مصرف‌کننده نهایی می‌رسد، بسیار حیاتی است.
      • مدیریت ارتباط با مشتری: اطلاع‌رسانی به مشتری در مورد وضعیت سفارش، زمان تخمینی تحویل و ارائه خدمات پس از فروش مانند مدیریت مرجوعی‌ها (لجستیک معکوس).

     

    لجستیک داخلی (Internal Logistics)

    این نوع لجستیک که به آن لجستیک تولید یا درون‌کارخانه‌ای نیز گفته می‌شود، به مدیریت جریان مواد، قطعات نیمه‌ساخته و اطلاعات در داخل مرزهای یک سازمان می‌پردازد. هدف اصلی آن، هماهنگی و بهینه‌سازی حرکت منابع بین واحدهای مختلف تولیدی و انبارهاست تا فرآیند تولید بدون وقفه و با حداکثر کارایی انجام شود.

    لجستیک داخلی تضمین می‌کند که مواد اولیه در زمان مناسب از انبار به خط تولید منتقل شوند، محصولات نیمه‌ساخته بین ایستگاه‌های کاری مختلف به درستی جابجا شوند و در نهایت، محصول نهایی به انبار کالای آماده تحویل داده شود. بهینه‌سازی این فرآیندها از طریق کاهش زمان‌های انتظار، به حداقل رساندن موجودی در حال پردازش (Work-in-Progress) و جلوگیری از ایجاد گلوگاه‌های تولیدی، به افزایش بهره‌وری کلی سازمان کمک شایانی می‌کند.

     

    • لجستیک شخص ثالث (3PL) و شخص چهارم (4PL)

      • 3PL (Third-Party Logistics): در این مدل، یک شرکت بخشی یا تمام عملیات لجستیکی خود را به یک شرکت خارجی متخصص برون‌سپاری می‌کند. این خدمات می‌تواند شامل حمل و نقل، انبارداری، بسته‌بندی، مدیریت موجودی و پردازش سفارش باشد. استفاده از 3PL به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا بر کسب‌وکار اصلی خود تمرکز کنند و از تخصص و زیرساخت‌های شرکت لجستیکی بهره‌مند شوند.
      • 4PL (Fourth-Party Logistics): این مدل یک سطح بالاتر از 3PL است. یک شرکت 4PL نه تنها خدمات لجستیکی را اجرا نمی‌کند، بلکه به عنوان یک مشاور و مدیر استراتژیک، کل زنجیره تأمین مشتری را مدیریت و هماهنگ می‌کند. یک 4PL معمولاً چندین 3PL و سایر شرکا را برای ارائه یک راه‌حل یکپارچه مدیریت می‌کند و به عنوان تنها نقطه تماس برای مشتری عمل می‌کند.

    • لجستیک سبز (Green Logistics)

    لجستیک سبز رویکردی است که هدف آن کاهش اثرات منفی فعالیت‌های لجستیکی بر محیط زیست است. این رویکرد نه تنها یک مسئولیت اجتماعی، بلکه به طور فزاینده‌ای به یک مزیت رقابتی تبدیل شده است، زیرا مشتریان و دولت‌ها به مسائل زیست‌محیطی اهمیت بیشتری می‌دهند.

    اقدامات لجستیک سبز شامل موارد زیر است:

    • بهینه‌سازی مسیرها: استفاده از نرم‌افزار برای یافتن کوتاه‌ترین و کم‌ترافیک‌ترین مسیرها به منظور کاهش مصرف سوخت و انتشار گازهای گلخانه‌ای.
    • استفاده از ناوگان پاک: سرمایه‌گذاری بر روی وسایل نقلیه الکتریکی، هیبریدی یا با سوخت‌های جایگزین.
    • بسته‌بندی پایدار: استفاده از مواد قابل بازیافت، زیست‌تخریب‌پذیر و کاهش حجم بسته‌بندی‌ها.
    • لجستیک معکوس: طراحی فرآیندهایی برای جمع‌آوری، بازیافت، استفاده مجدد یا امحای صحیح محصولات و بسته‌بندی‌های برگشتی.
    • انبارهای سبز: طراحی انبارهایی با مصرف بهینه انرژی از طریق استفاده از نور طبیعی، سیستم‌های روشنایی LED و عایق‌بندی مناسب.

    تفاوت لجستیک و مدیریت زنجیره تامین(SCM)

    اغلب این دو اصطلاح به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما در واقع تفاوت‌های اساسی با هم دارند. درک این تفاوت برای نگرش استراتژیک به کسب‌وکار ضروری است.

    شرح مفصل: لجستیک بخشی از مدیریت زنجیره تأمین است که بر حرکت فیزیکی و ذخیره‌سازی کالاها، خدمات و اطلاعات مرتبط تمرکز دارد. لجستیک بیشتر جنبه عملیاتی و تاکتیکی دارد و هدف آن انجام کارها به صورت کارآمد، سریع و با هزینه کم است. وظایف اصلی آن شامل حمل و نقل، انبارداری، مدیریت موجودی و پردازش سفارش است.

    مدیریت زنجیره تأمین (Supply Chain Management – SCM) یک مفهوم بسیار گسترده‌تر و استراتژیک است. SCM شامل مدیریت و هماهنگی تمام فعالیت‌ها و بازیگران در کل زنجیره، از تأمین‌کننده مواد اولیه تا مصرف‌کننده نهایی، می‌شود. این حوزه علاوه بر لجستیک، شامل برنامه‌ریزی استراتژیک، تأمین منابع، طراحی محصول، تولید، مدیریت روابط با تأمین‌کنندگان و مشتریان و مدیریت ریسک است.

    به عبارت دیگر، اگر زنجیره تأمین را یک ارکستر کامل در نظر بگیریم، لجستیک یکی از بخش‌های اصلی آن (مانند نوازندگان سازهای زهی) است. SCM نقش رهبر ارکستر را دارد که تمام بخش‌ها را هماهنگ می‌کند تا یک قطعه موسیقی بی‌نقص اجرا شود.

    لجستیک

     آینده لجستیک: فناوری‌ها و روندهای نوین

    • اتوماسیون و رباتیک

      ربات‌ها و سیستم‌های خودکار در حال تبدیل انبارها از محیط‌های سنتی و کارگرمحور به مراکز هوشمند و فوق کارآمد هستند. ربات‌های متحرک خودکار (AMR) کالاها را بین قفسه‌ها و ایستگاه‌های بسته‌بندی جابجا می‌کنند، بازوهای رباتیک عملیات چیدن و بسته‌بندی را با سرعتی فراتر از انسان انجام می‌دهند و سیستم‌های نوار نقاله هوشمند، جریان کالا را به صورت خودکار مدیریت می‌کنند. این امر منجر به افزایش چشمگیر سرعت پردازش سفارش، کاهش خطای انسانی و بهبود ایمنی محیط کار می‌شود.

    • هوش مصنوعی و یادگیری ماشین

    هوش مصنوعی مغز متفکر لجستیک مدرن است. الگوریتم‌های یادگیری ماشین با تحلیل داده‌های تاریخی و بی‌درنگ، تقاضای بازار را با دقت بالایی پیش‌بینی می‌کنند، که این امر به بهینه‌سازی سطح موجودی کمک می‌کند. AI بهترین مسیرهای حمل را با در نظر گرفتن ترافیک، شرایط آب‌وهوایی و محدودیت‌های زمانی تعیین می‌کند. همچنین، این فناوری می‌تواند با تحلیل داده‌ها، ریسک‌های احتمالی در زنجیره تأمین (مانند تأخیر تأمین‌کننده) را پیش‌بینی کرده و راهکارهای پیشگیرانه ارائه دهد.

      • تحلیل پیش‌بینی تقاضا، بهینه‌سازی مسیرها و تخصیص منابع با استفاده از مدل‌های یادگیری ماشین.
      • تشخیص الگوها در داده‌های لجستیک برای بهبود پاسخ به نیازهای مشتری و کاهش اختلالات.

    • بلاکچین در لجستیک

    بلاکچین با ایجاد یک دفتر کل توزیع‌شده، شفاف، امن و غیرقابل تغییر، اعتماد را در زنجیره تأمین افزایش می‌دهد. هر تراکنش (مانند حمل، تحویل، پرداخت) به عنوان یک بلاک ثبت شده و در اختیار تمام طرف‌های مجاز قرار می‌گیرد. این شفافیت کامل، ردیابی کالا از مزرعه تا سفره را امکان‌پذیر می‌سازد، از تقلب و کالاهای تقلبی جلوگیری می‌کند، فرآیندهای گمرکی را تسریع می‌بخشد و اختلافات مالی را به حداقل می‌رساند.

      • ایجاد شفافیت و قابلیت ردیابی زنجیره تامین از مبدأ تا مقصد.
      • تأکید بر امنیت داده‌ها و کاهش تقلب و اختلافات در اطلاعات سفارش و حمل‌ونقل.

    • اینترنت اشیا (IoT)

    دستگاه‌های IoT (حسگرهای هوشمند، GPS و برچسب‌های RFID) به اشیاء فیزیکی هویت دیجیتال می‌بخشند. با نصب این حسگرها بر روی کانتینرها، پالت‌ها یا حتی خود محصولات، می‌توان اطلاعاتی مانند مکان دقیق، دما، رطوبت، ضربه و وضعیت باز بودن بسته‌ها را به صورت لحظه‌ای رصد کرد. این سطح از دیدبانی بی‌درنگ به مدیران اجازه می‌دهد تا کنترل کاملی بر محموله‌ها داشته باشند، از فاسد شدن کالاهای حساس جلوگیری کنند و در صورت بروز هرگونه مشکل، به سرعت واکنش نشان دهند.

      • استفاده از دستگاه‌های هوشمند و حسگرها برای ردیابی مکان، دما و وضعیت سلامت کالاها در طول سفر.
      • بهبود مانیتورینگ حمل و نقل و مدیریت موجودی در زمان واقعی.

    • پهپادها و وسایل نقلیه خودران

    این فناوری‌ها در حال متحول کردن حمل و نقل، به ویژه در مرحله آخر تحویل، هستند. پهپادها می‌توانند بسته‌های کوچک را به سرعت به مناطق دورافتاده یا صعب‌العبور برسانند. کامیون‌ها و ون‌های خودران نیز پتانسیل کاهش هزینه‌های نیروی کار، افزایش ایمنی جاده‌ها و امکان فعالیت ۲۴ ساعته را دارند، که این امر بهره‌وری حمل و نقل در مسیرهای طولانی را به شدت افزایش خواهد داد.

      • استفاده از پهپاد برای تحویل سریع یا انجام بازرسی‌ها در فضای صنعتی.
      • خودروهای خودران برای کاهش هزینه‌های کارگر و افزایش پایداری و ایمنی.

    نکات کلیدی برای بهینه‌سازی فرآیندهای لجستیک

    دستیابی به یک سیستم لجستیک کارآمد نیازمند یک رویکرد جامع و مبتنی بر بهبود مستمر است.

    • تحلیل داده‌ها و استفاده از نرم‌افزارهای لجستیک

    تصمیم‌گیری در لجستیک مدرن باید مبتنی بر داده باشد، نه شهود. با جمع‌آوری و تحلیل داده‌های مربوط به زمان حمل، هزینه‌ها، سطح موجودی و عملکرد تأمین‌کنندگان، می‌توان گلوگاه‌ها را شناسایی و فرآیندها را بهبود بخشید. استفاده از سیستم‌های مدیریت حمل و نقل (TMS) و سیستم‌های مدیریت انبار (WMS) برای تحلیل داده‌ها و ایجاد داشبوردهای مدیریتی جهت نظارت بر شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPIs) ضروری است.

      • جمع‌آوری و تحلیل داده‌های عملیاتی برای بهبود تصمیم‌گیری، شناسایی کانال‌های پُرنفع و کاهش زمان‌های واکنش.
      • استفاده از داشبوردهای مدیریتی و KPIهای کلیدی برای نظارت مستمر بر عملکرد.
    • برنامه‌ریزی دقیق و پیش‌بینی تقاضا

    یک لجستیک کارآمد با یک پیش‌بینی دقیق آغاز می‌شود. استفاده از مدل‌های آماری و هوش مصنوعی برای پیش‌بینی تقاضای مشتریان به شرکت‌ها کمک می‌کند تا سطح موجودی خود را بهینه نگه دارند؛ یعنی نه آنقدر کم که با کمبود مواجه شوند و نه آنقدر زیاد که هزینه‌های نگهداری سرسام‌آور شود. برنامه‌ریزی سناریوهای مختلف برای مقابله با بحران‌ها (مانند اختلالات جوی یا مشکلات تأمین‌کنندگان) نیز انعطاف‌پذیری زنجیره تأمین را افزایش می‌دهد.

      • مدل‌های پیش‌بینی تقاضا برای کاهش نوسانات موجودی و بهبود پاسخ به بازار.
      • توسعه سناریوهای مختلف برای مقابله با رویدادهای غیرمنتظره و بحران‌ها.
    • همکاری با شرکای زنجیره تامین

    لجستیک یک کار تیمی است. ایجاد روابط شفاف، مبتنی بر اعتماد و همکاری با تأمین‌کنندگان، شرکت‌های حمل و نقل و توزیع‌کنندگان، کلیدی است. اشتراک‌گذاری اطلاعات و داده‌ها از طریق پلتفرم‌های مشترک می‌تواند به همه طرف‌ها کمک کند تا برنامه‌ریزی بهتری داشته باشند، به تغییرات سریع‌تر واکنش نشان دهند و کارایی کل زنجیره را افزایش دهند.

      • ایجاد قراردادهای شفاف و همکاری محور با تأمین‌کنندگان، فروشندگان و مشتریان کلیدی.
      • استفاده از فناوری‌های مشترک برای بهبود همکاری و اشتراک داده‌ها.
    • آموزش پرسنل و به‌روزرسانی دانش

    قدرتمندترین فناوری‌ها بدون وجود نیروی انسانی ماهر و آموزش‌دیده، بی‌فایده خواهند بود. سرمایه‌گذاری بر روی آموزش مستمر کارکنان برای کار با نرم‌افزارهای جدید، درک فرآیندهای بهینه و رعایت اصول ایمنی، بازدهی بالایی خواهد داشت. ایجاد یک فرهنگ سازمانی که مشوق یادگیری و انطباق با تغییرات باشد، برای موفقیت بلندمدت حیاتی است.

      • برنامه‌های آموزشی مستمر برای کار با فناوری‌های جدید، ایمنی کار و بهبود فرایندها.
      • فرهنگ یادگیری سازمانی که اجازه می‌دهد تیم‌ها با تغییرات بازار به سرعت تطبیق یابند.
    • اندازه‌گیری و پایش مداوم عملکرد

    شما نمی‌توانید چیزی را که اندازه‌گیری نمی‌کنید، بهبود ببخشید. تعیین شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPIs) واضح و قابل اندازه‌گیری مانند “هزینه به ازای هر سفارش”، “نرخ تحویل به موقع و کامل (OTIF)”، “زمان چرخه سفارش” و “دقت موجودی انبار” ضروری است. این شاخص‌ها باید به طور منظم پایش شوند و نتایج آن‌ها برای شناسایی نقاط ضعف و اجرای اقدامات اصلاحی مورد استفاده قرار گیرد.

      • تعیین KPIهای واضح مانند هزینه کل حمل و نقل، دوره چرخه سفارش، نرخ خطا، دقت موجودی و زمان پاسخ.
      • انجام ممیزی‌های دوره‌ای و بهبود مستمر بر اساس بازخوردها و داده‌های عملکردی.

     لجستیک، شریان حیاتی اقتصاد مدرن

    لجستیک با به کارگیری اقدامات برنامه‌ریزی، اجرا و کنترل دقیق، نه تنها به تحویل به موقع کالاها کمک می‌کند، بلکه با کاهش هزینه‌ها، بهبود تجربه مشتری و افزایش پایداری، ارزش افزوده قابل توجهی ایجاد می‌کند. آینده لجستیک با فناوری‌های نوین و رویکردهای سبز همسو است تا زنجیره تامین را نه تنها کارآمد، بلکه مسئولانه و پایدار کند. با توجه به گسترش رقابت جهانی و تغییرات پویا در بازارها، سرمایه‌گذاری مداوم در بهبود فرآیندها، فناوری‌های نوین و آموزش پرسنل امروزه به یک الزام تبدیل شده است.

  • قانون چگونگي اداره مناطق آزاد تجاري – صنعتي جمهوري اسلامي ايران 1372

    قانون چگونگي اداره مناطق آزاد تجاري – صنعتي جمهوري اسلامي ايران 1372

    قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران

    مصوب 1372,06,07با اصلاحات و الحاقات بعدی

    در این مقاله قانون چگونگی  اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران که هفتم شهریور یکهزار و سیصد و هفتاد و دو در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده به همراه اصلاحات و الحاقات بعد را برای شما بیان کنیم :

     

    قسمت اول – اهداف مناطق آزاد تجاری – صنعتی:

    ماده 1 – به‌منظور تسریع در انجام امور زیربنائی، عمران و آبادانی رشد و توسعه اقتصادی، سرمایه گذاری و افزایش درآمد عمومی، ایجاد اشتغال سالم و مولد، تنظیم بازار کار و کالا، حضور فعال در بازارهای جهانی و منطقه ای، تولید و صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی و ارائه خدمات عمومی، به دولت اجازه داده می‌شود مناطق ذیل را به عنوان مناطق آزاد تجاری و صنعتی بر اساس موازین قانونی و این قانون اداره نمايد:

    الف – منطقه آزاد جزیره کیش طبق نقشه پيوست.

     

    ب – منطقه آزاد قشم حداکثر به وسعت سیصد کیلومتر مربع بهم پیوسته در ضلع شمال شرق جزیره در محدوده ای که هیئت وزیران تعیین خواهد نمود.

     

    ج – منطقه آزاد چاه بهار (طبق نقشه پیوست).

    تبصره 1 – مناطق آزاد از تسهیلات و امتیازات موضوع این قانون برخوردار خواهند بود.

    تبصره 2 (اصلاحی 30ˏ04ˏ1378)- محدوده آبی مجاور مناطق آزاد که قلمرو آن به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید، منحصراً در خصوص فعالیت‌های مربوط به سوخت رسانی کشتی‌ها از امتیازات این قانون برخوردار خواهد بود.

    تبصره 3 (الحاقی 30ˏ04ˏ1378)- ایجاد مناطق جدید و تعیین محدوده آنها بنا به پیشنهاد دولت و تصویب مجلس شورای اسلامی خواهد بود.

    ماده 2 – درآمد سازمان‌های مناطق آزاد صرفاً بایستی در چارچوب بودجه سالیانه که به تصویب هیئت وزیران می‌رسد هزینه گردد. کمک‌های سازمان جهت عمران و آبادانی سایر نواحی (با اولویت نواحی همجوار) صرفاً با تصویب هیئت دولت امکان پذیر بوده و هر گونه کمک دیگری تصرف غیر قانونی در اموال عمومی محسوب خواهد شد.

     

    قسمت دوم – تعاریف اهداف مناطق آزاد تجاری – صنعتی :

    ماده 3 – در این قانون واژه‌های زیر به جای عبارت‌های مشروح مربوط به کار می‌رود:

    کشور: کشور جمهوری اسلامی ايران.

    منطقه: منطقه آزاد تجاری – صنعتی.

    سازمان: سازمان هر منطقه آزاد تجاری – صنعتی.

    مجلس: مجلس شورای اسلامی.

     

    قسمت سوم – وظايف اهداف مناطق آزاد تجاری – صنعتی:

    ماده 4 – هیئت وزیران مسووليت:

    الف – تصویب آیین نامه‌ها و هماهنگ نمودن کلیه فعالیت‌های هر منطقه.

    ب – تصویب اساسنامه سازمان و شرکت‌های تابعه.

    ج – تصویب برنامه‌های عمرانی، فرهنگی، بودجه سالانه و عملکرد صورت‌های مالی سازمان‌های مناطق.

    د – تصویب مقررات امنیتی و انتظامی مناطق با تأیید فرماندهی کل قوا.

    هـ – اعمال نظارت عالیه بر فعالیت‌های مناطق.

    را به عهده خواهد داشت.

    ماده 5 – هر منطقه توسط سازمانی که بصورت شرکت با شخصیت حقوقی مستقل تشکیل می‌گردد و سرمایه آن تعلق به دولت است اداره می‌شود. این شرکت‌ها و شرکت‌های وابسته از شمول قوانین و مقررات حاکم بر شرکت‌های دولتی و سایر مقررات عمومی دولت مستثنی بوده و منحصراً بر اساس این قانون و اساسنامه‌های مربوط اداره خواهد شد و در موارد پیش بینی نشده در این قانون و اساسنامه، تابع قانون تجارت خواهند بود.

     

    نظر مجلس:

    ماده واحده – با توجه به صراحت ماده (5) قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1372 که اعلام می‌دارد :

    «هر منطقه توسط سازمانی که بصورت شرکت با شخصیت حقوقی مستقل تشکیل می‌گردد و سرمایه آن متعلق به دولت است اداره می‌شود واین شرکت‌ها و شرکت‌های وابسته از شمول قوانین و مقررات حاکم بر شرکت‌های دولتی و سایر مقررات عمومی دولت مستثنی بوده و منحصراً بر اساس این‌قانون و اساسنامه‌های مربوط اداره خواهند شد.» و با عنایت به اینکه قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی مصوب سال 1372 بوده وموخر و حاکم بر قانون «تعیین مرجع تصویب و یا اصلاح و تغییر اساسنامه شرکت‌ها و موسسات تابعه وزارتخانه‌ها مصوب 1366» است لذا سازمان مناطق آزاد از مصادیق ماده واحده مصوبه سال 1366 نمي‌باشد.

    ماده 6 – سازمان توسط هیئت‌مدیره متشکل از سه یا پنج نفر اداره خواهد شد.

    اعضاء هیئت‌مدیره توسط هیئت وزیران انتخاب خواهند شد. مدیرعامل سازمان که ریاست هیئت‌مدیره را به عهده خواهد داشت، به‌موجب حکم ریاست جمهوری و از میان اعضاء هیئت‌مدیره منصوب و بالاترین مقام اجرائی در زمینه‌های اقتصادی و زیربنائی منطقه است. انتخاب مدیرعامل و اعضای هیئت‌مدیره برای مدت سه سال بوده و انتخاب مجدد آنان بلامانع است.

    عزل مدیرعامل و اعضاء هیئت‌مدیره با همان مراجع انتخاب کننده است. هیئت وزیران مسوولیت و اختیار مجامع عمومی سازمان هر منطقه را به عهده دارد.

    ماده 7 – سازمان هر منطقه مجاز است با تصویب هیئت وزیران نسبت به تشکیل شرکت‌های لازم که طبق موازین قانون تجارت تشکیل می‌شود، اقدام نمايد.

    مناطق-آزاد-تجارت-سبز-3

    قسمت چهارم – مقررات عمومی:

    ماده 8 – سازمان و شرکت‌های تابع آن مجاز هستند قراردادهای لازم را با اشخاص حقیقی و حقوقی داخلی و خارجی منعقد نمایند و با سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی با رعایت اصول قانون اساسی برای انجام طرح‌های عمرانی و تولیدی مشارکت کنند. اختلاف‌ها و دعاوی ناشی از قراردادهای منعقد شده حسب توافق‌ها و تعهدهای قراردادی دو طرف، رسیدگی و حل و فصل می‌شود.

    ماده 9 – وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، موسسه ها و شرکت‌های دولتی و وابسته به دولت می‌توانند برای ارائه تسهیلات و خدمات در محدودة هر منطقه، قراردادهای لازم را در حدود مصوبه‌های هیئت وزیران با سازمان یا شرکت‌های تابع آن منعقد نمایند. شرایط اینگونه قراردادها به نحوی خواهد بود که موجب حفظ موقعیت رقابتی منطقه در مقابل مناطق آزاد سایر کشورها گردد.

    ماده 10 (اصلاحی 22ˏ08ˏ1375)- سازمان هر منطقه می‌تواند با تصویب هیئت وزیران در مقابل انجام خدمات شهری و فراهم نمودن تسهیلات مواصلاتی، بهداشت، امور فرهنگی، آموزشی و رفاهی از اشخاص حقیقی و حقوقی منطقه عوارض اخذ نمايد.

    ماده 11 – صدور مجوز برای انجام هر نوع فعالیت اقتصادی مجاز، ایجاد بنا و تأسیسات و تصدی به انواع مشاغل توسط اشخاص حقیقی و حقوقی، در مورد مشاغلی که متصدی مستقیم ندارند در محدودة منطقه فقط در اختیار سازمان است.

    ماده 12 – مقررات مربوط به اشتغال نیروی انسانی، بیمه و تأمین اجتماعی و صدور روادید برای اتباع خارجی به‌موجب آئین نامه هائی خواهد بود که بتصویب هیئت وزیران خواهد رسيد.

    ماده 13 (اصلاحی 06ˏ03ˏ1388)- اشخاص حقیقی و حقوقی که در منطقه به انواع فعالیت‌های اقتصادی اشتغال دارند، نسبت به هر نوع فعالیت اقتصادی در منطقه آزاد از تاریخ بهره برداری مندرج در مجوز به مدت بیست سال از پرداخت مالیات بر درآمد و دارایی موضوع قانون مالیات‌های مستقیم معاف خواهند بود و پس از انقضاء بیست سال تابع مقررات مالیاتی خواهند بود که با پیشنهاد هیئت وزیران به تصویب مجلس شورای اسلامی خواهد رسيد.

    نظر مجلس:

    ماده واحده – معافیت مالیاتی موضوع ماده 13 قانون فوق‌الذکر در فاصله زمانی میان ایجاد مناطق آزاد و شروع فعالیت تا زمان تصویب قانون یادشده نیز قابل اعمال مي‌باشد.

    ماده 14 – مبادلات بازرگانی مناطق با خارج از کشور پس از ثبت گمرکی از شمول مقررات صادرات و واردات مستثنی هستند و مقررات صدور و ورود کالا و تشریفات گمرکی در محدودة هر منطقه بتصویب هیئت وزیران خواهد رسید مبادلات بازرگانی مناطق با سایر نقاط کشور اعم از مسافری و تجاری تابع مقررات عمومی صادرات و واردات کشور است.

    ماده 15 – واردات کالای تولید شده در منطقه آزاد به سایر نقاط کشور، تا حد ارزش افزوده در آن منطقه با تصویب هیئت وزیران از پرداخت تمام یاقسمتی از حقوق گمرکی و سود بازرگانی معاف مي‌باشند.

    ماده 16 – ورود کالاهائی که تمام یا بخشی از مواد اولیه آن از داخل کشور تأمین و در منطقه آزاد تولید می‌شود از تمام یا بخشی (متناسباً) از حقوق گمرکی و سود بازرگانی مربوط به مواد اولیه داخلی معاف خواهند بود.

    ماده 17 – کالاهائی که برای بکارگیری و مصرف در منطقه از داخل کشور به مناطق حمل می‌گردند، از موارد نقل و انتقال داخلی کشور است ولی صادرات آنها از منطقه به خارج تابع مقررات عمومی صادرات و واردات خواهد بود.

    ماده 18 (اصلاحی 30ˏ04ˏ1378)- آیین‌نامه اجرایی عملیات و معاملات پولی و بانکی در مناطق توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران طی مدت سه ماه پس ازتصویب این قانون با هدف حفظ امکانات رقابتی منطقه در مقابل مناطق آزاد سایر کشورها تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسيد.

    تبصره 1(اصلاحی 22ˏ08ˏ1375)- نظام ارزی مناطق آزاد و برابری ریال ایران با اسعار مختلف با رعایت ماده (6) قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی راجع به قاچاق کالا و ارزتوسط هیئت وزیران تعیین مي‌شود.

    تبصره 2(اصلاحی 22ˏ08ˏ1375)- تأسیس بانک ایرانی با حداقل پنجاه و یک درصد 51% سهام دولتی و افتتاح شعب بانک خارجی و تأسیس مؤسسات اعتباری غیر بانکی‌اعم از ایرانی یا ارجی و نیز افتتاح شعب آنها در مناطق آزاد و تصویب اساسنامه آنها با پیشنهاد سازمان، تائید بانک مرکزی و تصویب هیئت وزیران‌انجام خواهد شد.

    تبصره 3(اصلاحی 22ˏ08ˏ1375)- شعب بانکهای خارجی مستقر در مناطق آزاد و آن گروه از بانکهای ایرانی مناطق آزاد که از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجوز فعالیت برون مرزی دارند می‌توانند طبق ضوابط مصوب هیئت وزیران و با رعایت مقررات بانکداری اسلامی به فعالیت بانکداری برون مرزی اقدام نمايند.

    ماده 18 – تأسیس بانک و مؤسسه اعتباری به صورت شرکت سهامی عام یا خاص با سهام با نام و اشتغال به عملیات بانکی و استفاده از عنوان بانک و یا مؤسسه اعتباری در مناطق منحصراً طبق مفاد این قانون و آیین نامه اجرایی آن که توسط بانک مرکزی تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسیدانجام می‌شود.

    تبصره 1 (الحاقی 30ˏ04ˏ1378)- تأسیس بانک و مؤسسه اعتباری ایرانی با سرمایه داخلی و خارجی در مناطق، موکول به پیشنهاد سازمان و تصویب اساسنامه آنها توسط شورای پول و اعتبار و صدور مجوز از طرف بانک مرکزی است.

    تبصره 2 (الحاقی 30ˏ04ˏ1378)- افتتاح شعبه توسط بانک‌ها و یا مؤسسات اعتباری اعم از ایرانی و خارجی موکول به پیشنهاد سازمان و تأیید بانک مرکزی است.

    تبصره 3 (الحاقی 30ˏ04ˏ1378)- نظام حاکم بر برابری ریال ایران با اسعار مختلف در مناطق آزاد توسط هیئت وزیران تعیین می‌شود.

    تبصره 4 (الحاقی 30ˏ04ˏ1378)- معاملات واحدهای بانکی در مناطق آزاد با ریال ایران مشمول مقررات بانکداری اسلامی خواهد بود.

    واحدهای بانکی که مجوز انجام بانکداری برون مرزی اخذ نموده اند از انجام معاملات به ریال ایران ممنوع هستند.

    ماده 19 – سازمان می‌تواند برای اجرای طرح‌های زیربنائی و تولیدی در قالب برنامه و بودجه مصوب خود نسبت به تأمین و تضمین اعتبار از منابع داخلی و خارجی با تصویب هیئت وزیران اقدام نماید. بازپرداخت این اعتبارات فقط از محل درآمدهای سازمان انجام خواهد شد.

    ماده 20 – ورود و خروج سرمایه و سود حاصل از فعالیت‌های اقتصادی در هر منطقه آزاد است. مقررات لازم برای جلب و حمایت سرمایه گذاری در هر منطقه و چگونگی و میزان مشارکت خارجیان در فعالیت‌های هر منطقه به تصویب هیئت وزیران خواهد رسيد.

    ماده 21 (اصلاحی 30ˏ04ˏ1378)- حقوق قانونی سرمایه‌گذاران خارجی که پذیرش سرمایه آنها به تصویب هیئت وزیران رسیده است، مورد تضمین و حمایت است. سرمایه سرمایه‌گذاران مزبور چنانچه در مواردی به‌وسیله قانون به نفع عموم ملی شود یا اینکه از سرمایه‌گذاران یاد شده سلب مالکیت شود، جبران عادلانه خسارت به عهده دولت است. مقررات مربوط به نحوه پذیرش سرمایه‌های مذکور و طریق جبران خسارت به‌موجب آئین‌نامه‌ای خواهد بود که به تصویب هیئت وزیران خواهد رسيد.

    ماده 22 (اصلاحی 30ˏ04ˏ1378)- ثبت شرکت‌ها و مالکیت‌های صنعتی و معنوی، همچنین ثبت کشتی‌ها، شناورها و هواپیماها در هر منطقه با رعایت اصل هشتاد و یکم (81) قانون اساسی طبق ضوابط مصوب هیئت وزیران انجام می‌شود.

    تبصره (الحاقی 30ˏ04ˏ1378)- ثبت شرکت‌ها و مالکیت‌های صنعتی و معنوی در هر منطقه توسط سازمان آن منطقه انجام می‌شود.

    ماده 23 – سازمان می‌تواند در محل‌های لازم دفتر نمایندگی تأسیس نمايد.

    ماده 24 – نحوه استفاده از زمین و منابع ملی و ترتیب فروش یا اجاره آن به اتباع کشور در محدوده هر منطقه که در مالکیت دولت باشد طبق مقررات مصوب هیئت وزیران و با رعایت برنامه‌های عمرانی هر منطقه تعیین می‌گردد.

    سازمان هر منطقه مسئول اجرای مقررات مربوط خواهد بود.

    تبصره 1 – اجاره زمین به اتباع خارجی مجاز و فروش آن مطلقاً ممنوع است.

    تبصره 2 – ساکنین ایرانی جزایر موضوع مناطق آزاد همانند سایر نقاط کشور دارای کلیه حقوق مالکیت عرصه و اعیان هستند. سازمان ثبت‌اسناد و املاک مکلف است برابر قوانین و مقررات سند مالکیت بنام اشخاص صادر نمايد.

    ماده 25 – رئیس و مدیران سازمان هر منطقه، مدیران عامل و اعضای هیئت‌مدیره شرکت‌های تابعه، کلیه وزرا و رؤسای سازمان‌های دولتی، رؤسای قوه قضائیه و دیوان عالی کشور و دیوان عدالت اداری، دادستان کل کشور، رئیس سازمان بازرسی کل کشور و معاونان و مشاوران آنان و نمایندگان مجلس، استانداران، شهرداران و معاونان ایشان و وابستگان درجه یک آنان مجاز به داشتن سهام در شرکت‌هایی که توسط سازمان هر منطقه ایجاد می‌شود و همچنین شرکت‌های خصوصی که در محدوده منطقه فعالیت دارند نمی‌باشند.

    ماده 26 – آئین‌نامه‌های اجرائی این قانون به تصویب هیئت وزیران خواهد رسيد.

    ماده 27(الحاقی 22ˏ08ˏ1375)- به‌منظور ایجاد هماهنگی در فعالیت‌های مناطق آزاد، حسب مورد با تأیید وزیر ذی‌ربط به یکی از دو روش زیر عمل خواهد شد:

    الف – دستگاه‌های اجرایی (وابسته به قوه مجریه) اختیارات خود در منطقه را به رئیس هیئت‌مدیره و مدیرعامل سازمان‌های مناطق آزاد تفویض نمايند.

    ب – مدیران، رؤسا و سرپرستان دستگاه‌های اجرایی مستقر در مناطق آزاد به پیشنهاد رئیس هیئت‌مدیره و مدیرعامل سازمان و با حکم بالاترین مقام دستگاه اجرایی منصوب می‌شوند.

    ماده 28 (الحاقی 30ˏ04ˏ1378)- تأسیس و فعالیت مؤسسات بیمه ایرانی با سرمایه داخلی و خارجی و شعب و نمایندگی آنها و مؤسسات کارگزاری بیمه در مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران مجاز و صرفاً تابع مقرراتی است که به پیشنهاد بیمه مرکزی ایران به تصویب هیئت وزیران خواهد رسيد.

    تبصره – حکم مذکور در این ماده شامل شعب و نمایندگی مؤسسات خارجی و مؤسسات کارگزاری بیمه خارجی نیز خواهد بود.

    ماده 29(الحاقی 15ˏ12ˏ1388)- تأسیس و فعالیت بورس‌ها با سرمایه داخلی و خارجی در مناطق آزاد بر اساس مقررات مجاز و تابع آیین‌نامه‌ای است که ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون با پیشنهاد شورای‌عالی بورس و اوراق بهادار به تصویب هیئت وزیران خواهد رسيد.

     

    قانون فوق مشتمل بر بیست و شش ماده و چهار تبصره در جلسه علنی روز یکشنبه هفتم شهریورماه یک هزار و سیصد و هفتاد و دو مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 21 /6/ 1372 به تأیید شورای نگهبان رسیده است.

     

    رئیس مجلس شورای اسلامی – علی‌اکبر ناطق نوری

    لینک این مطلب در سایت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی اینجا است

    خوشحال خواهیم شد اگر سوالات تان را در این زمینه از طریق صفحه ارتباط با ما از کارشناسان گروه بازرگانی کیمیا سوال کنید .

     

  • ارزش گمرکی پایه کالاها

    ارزش گمرکی پایه کالاها

    ارزش گمرکی پایه کالاها

    یکی از مسائل مهم در بحث واردات کالا برای تجار و بازرگانان، تعیین ارزش کالای وارد شده است به طوری که بازرگان به سود نسبی خوبی برسد و در عین حال کالا با ارزش واقعی خودش روانه بازار شود.

    در این حوزه کارشناسان متعددی ناظر و اجراکننده ی قیمت گذاری هستند. فرایند تعیین ارزش گمرکی پیچ و خم ها و قلق هایی دارد که در این مقاله قصد داریم به برخی از آنان بپردازیم. پاسخ سوالات خود مربوط به چیستی ارزش گمرکی به زبان ساده، ارزش سیف کالا در گمرک، ارزش CIF کالا، چیستی و کاربرد سامانه تعیین ارزش گمرکی tsc، ادرس سامانه tsc، نحوه محاسبه ارزش گمرکی کالا و همچنین دسته بندی ارزش گمرکی کالا (tsc) را در این مقاله بخوانید.

    ارزش گمرکی چیست و چگونه آن را تعیین کنیم؟

    باید بگوییم ارزش گمرکی کالا یعنی هر نوع هزینه‌ای که برای یک کالا تا رسیدن به مقصد صرف می شود که این مبلغ را تماما صاحب کالا پرداخت می کند. ارزش گمرکی کالا هزینه خرید در مبدا، هزینه های حمل و نقل، هزینه های بیمه، هزینه های مربوط به افتتاح حساب و حتی نوع بسته بندی را هم شامل می شود. ارزش کالا همچنین نسبی است و می تواند به عوامل مختلفی از جمله کیفیت، کشور محل تولید، مبدا و مقصد کالا و.. بستگی داشته باشد.

    با این تعریف، تعیین ارزش گمرکی کالا اهمیت بسیار بالایی پیدا می کند و تجار و بازرگانان باید توجه ویژه ای به این بخش داشته باشند. ارزش گمرکی یک کد چهار رقمی است که به کالاها اختصاص داده شده، نامیده می شود؛ در واقع ارزش هر کالا وابسته به این کد چهار رقمی است.

    منظور از روش سیف در گمرک چیست؟

    پیشرفت زندگی بشر و ماشینی شدن ابزارها و گسترش تکنولوژی سبب شده معاملات بین المللی به روش های مختلفی انجام شود و بتوان برای هر موقعیت و شرایطی، روش خاص و کاربردی انتخاب کرد. برای صادرات و واردات کالا روش های مختلفی وجود دارد و یکی از مواردی که باعث بالا رفتن بازدهی و تعامل بهتر بین المللی می شود، اینکوترمز سیف است. این ترکیب در لعت به معنای هزینه های بیمه و حمل و نقل بار است که بسیار در فضای حمل و نقل بین المللیمطرح است.

    روش سیف در وافع تحویل بار روی عرشه کشتی است که در این حالت تمام هزینه های کالا بدون استثناء برعهده فروشنده است. فروشنده موظف می شود کالا را به نزدیک ترین بندر ارسال کند و به دست خریدار در مقصدش برساند و همچنین علاوه بر هزینه های متعدد مربوط به حمل و نقل، بیمه بارها را هم بپردازد.

     

    تعیین قیمت در روش سیف به صورت مجموعه هزینه های بارنامه، حمل بار تا مقصد، هزینه های بنادر، هزینه های گمرکی ، هزینه های بیمه، هزینه های شرکت حمل و نقل دریایی، ارزش سیف کالا و THC میباشد. درروش سیف خریدار وظیف دارد مبلغ طی شده را در زمان مقرر پرداخت کند. با این حال وظیفه فروشنده بیشتر است و او همچنین موظف است مدارک مشخصات بار و مدارک قرارداد با شرکت بیمه و حمل و نقل را هم آماده کند. این روش با اینکه در ظاهر به ضرر فروشنده است، اما سودآوری بالایی دارد و اتفاقا هزینه تمام شده را ارزان تر می کند.

    سامانه تعیین ارزش گمرکی tsc چیست و چه کاربردی دارد؟

    Tsc کدی چهار رقمی است که درانتهای هر ردیف کالا پیش بینی شده و نشان دهنده ارزش گمرکی کالا می باشد. این کد براساس مدل و مشخصات فیزیکی، فنی، شیمیایی و.. تعیین می شود. سامانه‌ای برای مدیریت این کدها طراحی شده که بانک اطلاعاتی وسیعی از ارزش کالاهای بازرگانی ایجاد کرده. کاربرد این سامانه یکسان سازی مولفه های ارزش گذاری است به طوری که از اعمال سلیقه افراد به طور کامل جلوگیری شود و پرونده های اختلافی کمیسیون رسیدگی اختلافات گمرکی کاهش پیدا کنند.

    در این سامانه انواع کالاها، ارزش گذاری و مشخصات فروشنده کالا به طور دقیق ضبط شده و امکان جستجو میان انبوه اطلاعات وجود دارد. این سامانه علاوه بر کاهش چشمگیر اختلافات موجب رعایت عدالت مالیاتی و یکسان سازی تعیین ارزش گمرکی شده. همچنین این سامانه فرایند ترخیص کالا از گمرک را سریعتر و آسان تر کرده و روان سازی تجاری صورت گرفته است.

    نحوه محاسبه tsc

    برای تعیین ارزش گمرکی کالا، متخصصان وارد عمل می شوند. تعیین درست تعرفه کار حساسی است. اگر در این مرحله اشتباهی صورت بگیرد یا گمرک ارزش تعیین شده را متناسب با کالا نداند، مشکلاتی برای صاحب کالا به وجود می اید. این مغایرت ها باعث اختلاف گمرک و فروشنده کالا می شود و برای حل این اختلاف لزوما باید پرونده سازی شود و این پرونده مرجوع شود به کمیسیون رسیدگی اخلافات گمرکی و این یعنی دردسر بسیار زیاد. بنابراین تعیین دقیق ارزش کالا توسط یک کارشناس متخصص و دقیق، می تواند از تمام این ضررها پیشگیری کند.

    برای تعیین ارزش فروشنده باید فاکتورهای دقیقی به عنوان مدرک و سند در دست داشته باشد. چند سند بسیار مهم وجود دارد که مبنای ارزش گذاری قرار می گیرند و ارتباط مستقیمی با خرید کالا دارد. این اسناد شامل گواهی مبدا و فاکتور خرید می شود که باید زمان تحویل کالا به گمرک همراه فرشونده باشد و ارائه شود. اگر گمرک به این اسناد اطمینان نکند، خودش ارزش کالا را تعیین می کند. گمرک بر مبنای قیمت عمده فروشی آن کالا در کشور مبدا، قیمت گذاری را انجام می دهد.

    گمرک در این فرایند وظیفه دارد ارزش کالا را پس از کسر حقوق ورودی و دیگر هزینه های مربوط به گمرک، بر اساس بازارهای داخلی تعیین کند. پس اگر کالای مورد نظر فاکتور نداشته باشد یا ارزشی که صاحب کالا تعیین میکند مورد تایید و اطمینان نباشد، خود گمرک بر اساس قوانین از راه های مختلفی مثل ارزش استنباطی و محاسباتی، ارزش معاملاتی کالاهای یکسان و مشابه و بررسی معکوس ارزش گذاری را انجام می دهد.

    ارزش گمرکی tsc به چند دسته تقسیم میشود؟

    ارزش گمرکی که روی کالا تعیین می شود دو دسته است. یک سری هزینه ها مربوط به حقوق و عوارض است و در اصل نوعی مالیات غیرمستقیم محسوب می شود و دیگری هزینه خدمات گمرک است. گمرک در فرایند واردات خرماتی ارائه می کند که شامل بارگیری و تخلیه، انبارداری و آزمایش و.. می شود که فروشنده موظف است این هزینه را به گمرک پرداخت کند.

    خود حقوق ورودی دو دسته است، حقوق گمرکی و سود بازرگانی. حقوق گمرکی 4 درصد ثابت تعیین شده است و برای همه کالاها الزاما باید پرداخت شود و سود بازرگانی هم مبلغی است که از طرف دولت تعیین می شود و برای ترخیص کالا از انبارداری باید تسویه شود.

    چه اسنادی ارزش کالا را مشخص می کنند؟

    اسنادی که در هنگام ترخیص محموله های تجاری وارداتی از گمرک مورد استفاده قرار می گیرد تا مسئولان گمرک بتوانند ارزش واقعی کالا را با ارزش تعیین شده در اظهار نامه گمرکی مطابقت دهند شامل سند گواهی مبداء و فاکتور خرید محموله تجاری می باشد که توسط فروشنده مهر و امضاء شده است. گاهی اوقات ممکن است در روند ترخیص کالا از گمرک شاهده این مسئله باشیم که ارزش درج شده در اظهار نامه ارائه شده به گمرک با میزان ازرشی که برای محموله وارداتی توسط دفتر تعرفه و ارزش گمرک ایران مشخص شده است همخوانی ندارد و ارزش اظهار نامه کمتر می باشد.

    این مسئله نشان دهنده مسئله کم اظهاری کالا از سوی تنظیم کننده ی اظهار نامه می باشد، از این رو لازم است تا علاوه بر اظهار نامه گمرکی، گواهی و فاکتور خرید کالا نیز توسط کارشناسان گمرک بررسی شود تا تخلفی در تعیین ارزش محموله تجاری وارداتی رخ ندهد.

    کد tsc چیست؟

    کد tsc که مخفف عبارت Tariff specification code به معنی کد شناسه کالا است. این کد همان طور که از نام آن نیز مشخص است جهت تعیین ازرش گمرکی کالا استفاده می شود. با استفاده از این کد که به کالاهای وارداتی و صادراتی اختصاص داده می شود به راحتی می توان تعرفه گمرکی هر کالا را به دست آورد. کد tsc در واقع یک کد هشت رقمی است که در آخر هر ردیف تعرفه کالایی درج شده است و از طریق آن می توان کالاهای وارداتی و یا صادراتی را طبقه بندی نمود.

    چهار رقم ابتدایی این کد در تمام جهان ثابت می باشد اما چهار رقم دوم آن مربوط به هر کشور می باشد و دولت آن کشور است که در خصوص هر کالا چهار رقم دوم را تعیین می نماید.

    هدف از ارزش گذاری گمرکی چیست؟

    ارزش گذاری گمرکی فرایندی است که شامل هر دو دسته کالاهای وارداتی و صادراتی خواهد شد و اهداف گوناگونی برای این کار وجود دارد که در ادامه به این اهداف اشاره خواهیم نمود.

    هدف از ارزش گذاری کالاهای صادراتی موارد زیر می باشد:

    • استفاده در هنگام دریافت تسهیلات بانکی
    • دریافت جوایز صادراتی با توجه به ارزش محموله صادراتی
    • دریافت یارانه های صادراتی
    • صادرات در برابر واردات به میزان ارزش محموله صادراتی
    • صادرات در برابر تعهد ارزی به ارزش محموله صادراتی
    • و ….

    هدف از ارزش گذاری کالاهای وارداتی:

    • مشخص شدن مبلغ دقیق حقوق ورودی و عوارض گمرکی
    • بر آورده کردن تعهدات ارزی صاحب کالا در ازای ارزش محموله وارداتی
    • اطمینان یافتن بانک از این مسئله که تمامی تسهیلات ارزی که به فرد ارائه شده است در راستای واردات کالا مصرف شده
    • واردات در برابر صادرات به میزان ارزش محموله وارداتی
    • جلوگیری از مشکلات اقتصادی در بازار همچون گران فروشی
    • جلوگیری از مفاسد اقتصادی همچونه پول شویی
    • به دست آوردن آمارهای دقیق و درست از میزان درآمد کشور از روند واردات کالا
    • جلوگیری از بیش اظهاری و یا کم اظهاری کالا در روند ترخیص محموله تجاری وارداتی از کشور
    • و ….

    جمع بندی

    واردات کالا فرایند پیچیده و مفصلی است. هر تاجری ترجیح می دهد کارش با دردسر هرچه کمتر، بازدهی و سود بالاتر و زمان محدودتر انجام شود. تگنولوژِی و ابزارهای علمی در جوامع امروزی به کمک انسان آمده تا بتواند سهل و آسان تر به اهدافش برسد. بنابراین بهترین کار برای یک تاجر، استفاده از سامانه های پیشرفته و روش های نوین حمل و نقل است. در مبادلات بین المللی مهمترین هدف سود است و مبلغ فروش بنابراین ارزش گمرکی کالا به اندازه کل مبادله ارزش و اهمیت دارد. تعیین ارزش گمرکی کالا الزاما باید توسط کارشناسی متخصص انجام شود که کار به اختلاف و پرونده سازی و معطلی های مختلف و هزینه های اضافی نرسد.

    کارشناسان ققنوس ترخیص اماده ارائه بهترین خدمات جهت تعیین تعرفه و ارزش کالا میباشند تا بدون هیچ گونه اشتباهی، بتوانید هزینه ها را محاسبه و سایر مراحل ترخیص کالا را در کنار تیم ترخیص کار حرفه‌ای ققنوس ترخیص به انجام برسانید.

    تقسیم بندی ارزش گمرکی tsc به چه صورت است؟

    ارزش گمرکی کالاهای وارداتی شامل دو دسته می شوند، دسته اول شامل هزینه ها و در واقع مالیات های غیر مستقیمی است که صاحب کالا باید آن را پرداخت نماید مانند سود بازرگانی که به محموله تعلق می گیرد و دسته دوم شامل هزینه ی خدماتی گمرک مانند تخلیه و بارگیری کالا، ترانزیت کالا در داخل گمرک و.. می شود.

    چگونه می توان ارزش گمرکی کالا یا همان کد tsc را تعیین نمود؟

    تعیین ارزش گمرکی کالا فرایندی دقیق و بسیار حساس می باشد از این رو این کار تنها باید توسط کارشناسان مربوط و با استفاده از اسناد و مدارکی چون گواهی مبداء مربوط به محموله تجاری و فاکتور خرید آن ها انجام شود.

    کد tsc چه نوع کدی می باشد؟

    کد tsc در واقع یک شناسه 8 رقمی است که برای تعیین ارزش گمرکی کالا مورد استفاده قرار می گیرد. چهار رقم ابتدایی این کد در تمام جهان ثابت می باشد اما چهار رقم دوم آن در هر کشور توسط دولت آن کشور تعیین می شود.

    هدف دولت از تعیین کد تعرفه گمرکی و ارزش گذاری کالاهای وارداتی چیست؟

    از جمله اهداف دولت برای تعیین کد تعرفه گمرکی برای کالاهای وارداتی می توان به مواردی چون جلوگیری از پول شویی، گرانی کالا در بازار مصرف، جلوگیری از بیش اظهاری و کم اظهاری کالا، پرداخت تعهدات ارزی  در برابر واردات و… اشاره نمود.

     

    از سایت گمرک جمهوری اسلامی ایران در این بخش میتوانید شناسه ارزش(TSC) را جستجو کنید

     

     

  • صفر تا 100 صادرات

    صفر تا 100 صادرات

    نقشه راه صفر تا 100 صادرات: از ایده تا بازار جهانی

    دوست عزیز، اگر برای ورود به دنیای پرچالش و در عین حال پرمنفعت صادرات آماده‌اید، بدانید که این مسیر، جاده‌ای نیست که بتوان بدون نقشه در آن به موفقیت رسید. من به عنوان کسی که سال‌ها در این راه گام برداشته‌ام، به شما می‌گویم که یک تاجر موفق، پیش از هر چیز یک محقق و برنامه‌ریز حرفه‌ای است. این مقاله، حاصل سال‌ها تجربه و تحقیق است تا شما را از نقطه صفر، یعنی ایده، تا گام نهایی، یعنی پایداری در بازارهای جهانی، راهنمایی کند. این چک‌لیست جامع، چراغ راه شما خواهد بود.

    بخش اول: نکات و اقدامات قبل از صادرات (آمادگی و استراتژی)

    اولین و مهم‌ترین قدم، برنامه‌ریزی دقیق است. اینجا جایی است که سنگ بنای موفقیت شما گذاشته می‌شود. هر گام در این بخش، ریسک‌های آینده را کاهش می‌دهد و شانس شما را برای موفقیت چند برابر می‌کند.

    ۱. ارزیابی آمادگی شرکت

    • ارزیابی ظرفیت تولید و تأمین: بررسی کنید که آیا توان تولید مداوم و در حجم بالا را دارید.
    • تحلیل منابع مالی و زیرساخت‌ها: هزینه‌های جانبی را برآورد کرده و از برنامه‌های تأمین مالی مطمئن شوید.
    • بررسی دانش و مهارت‌های تیم: مطمئن شوید که تیم شما با قوانین بین‌المللی و فرآیندهای گمرکی آشنا است.
    • انطباق محصول با استانداردهای جهانی: بررسی کنید که آیا محصول شما نیاز به تغییر یا دریافت گواهینامه‌های خاصی دارد.

    ۲. شناخت مسیر و روش‌های صادرات

    • بررسی انواع روش‌های صادرات: تصمیم بگیرید که می‌خواهید صادرات مستقیم داشته باشید یا از طریق نماینده.
    • انتخاب کانال توزیع: آیا مستقیماً به مشتری می‌فروشید یا از واسطه‌ها استفاده می‌کنید؟
    • تعیین مسئولیت‌های قراردادی (اینکوترمز): برای شفافیت در مسئولیت‌ها، از همان ابتدا اینکوترمز مناسب را انتخاب کنید.
    • مزایا و معایب هر روش: هر روشی مزایا و معایب خود را دارد، آن‌ها را به دقت بررسی کنید.

    ۳. انتخاب کالای رقابتی برای صادرات

    • ارزیابی فسادپذیری محصول: محصولاتی را انتخاب کنید که فاسدپذیر نباشند یا عمر مفید بالایی داشته باشند.
    • بررسی تقاضا و حجم تأمین: به تقاضای بازار هدف و توان تولید خود توجه کنید.
    • تحلیل مزیت رقابتی محصول: مزیت محصول شما نسبت به رقبا چیست؟ قیمت، کیفیت یا نوآوری؟
    • شناسایی محدودیت‌های قانونی محصول: از قوانین صادرات و واردات محصول خود آگاه باشید.

    ۴. تحلیل و تحقیقات جامع بازارهای هدف

    • جمع‌آوری داده‌های اولیه بازار: از ابزارهای آنلاین برای تحلیل آماری استفاده کنید.
    • بررسی ویژگی‌های اقتصادی و جمعیتی: جمعیت، وضعیت اقتصادی و فرهنگ بازار هدف را بشناسید.
    • ارزیابی موانع تجاری و توافقات: تعرفه‌ها و تحریم‌های احتمالی را بررسی کنید.
    • شناسایی منابع بازاریابی و توزیع: کانال‌های توزیع و منابع اطلاعاتی را پیدا کنید. [Image of a network diagr

    ۵. تحلیل رقبا و جایگاه‌یابی در بازار

    • شناسایی رقبای فعلی و آتی: رقبای داخلی و خارجی خود را شناسایی کنید.
    • تحلیل استراتژی‌های بازاریابی رقبا: روش‌های تبلیغاتی و ارتباطی رقبا را بررسی کنید.
    • ارزیابی کیفیت و قیمت محصولات رقابتی: قیمت و کیفیت محصول خود را با رقبا مقایسه کنید.
    • تعیین مزیت‌های رقابتی و ارزش پیشنهادی: بر نقاط قوت خود تمرکز کرده و یک هویت برند قوی بسازید.

    ۶. تدوین استراتژی بازاریابی صادراتی

    • تعیین اهداف بازاریابی: اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت خود را مشخص کنید.
    • پی‌ریزی کمپین‌های تبلیغاتی و ترویجی: برنامه‌ریزی کنید که چگونه محصول خود را معرفی کنید.
    • برنامه‌ریزی برای حضور در نمایشگاه‌ها: نمایشگاه‌های مرتبط را شناسایی و برای حضور در آن‌ها آماده شوید.
    • استفاده از ابزارهای بازاریابی دیجیتال: یک وب‌سایت چندزبانه ایجاد کنید و از بازاریابی محتوایی استفاده کنید.

    ۷. اخذ کارت بازرگانی

    • شرایط و مدارک لازم برای اشخاص حقیقی: از شرایط سنی و سابقه فعالیت مطمئن شوید.
    • شرایط و مدارک لازم برای اشخاص حقوقی: مدارک ثبتی شرکت و اطلاعات مدیرعامل را آماده کنید.
    • مراحل ثبت درخواست و تایید: با دقت مراحل ثبت درخواست را دنبال کنید.
    • هزینه‌ها و مدت اعتبار: هزینه‌ها و مدت اعتبار کارت را بدانید تا به موقع تمدید کنید.

    بخش دوم صفر تا 100 صادرات: اقدامات و مراحل در حین صادرات (اجرای صادرات)

    پس از آماده‌سازی و تدوین استراتژی، اکنون زمان عمل است. این بخش به شما کمک می‌کند تا مراحل اجرایی را با دقت و بدون خطا پیش ببرید.

    ۸. شناسایی و اخذ مجوزهای صادراتی

    • مجوزهای عمومی: برای سلامت کالا، گواهی‌های بهداشت و استاندارد را تهیه کنید.
    • مجوزهای خاص: برای برخی کالاها مثل فرش و صنایع دستی، مجوزهای ویژه لازم است.
    • بررسی قوانین صادراتی: از قوانین مربوط به کالای مجاز، مجاز مشروط و غیرمجاز آگاه باشید.
    • فرآیند دریافت و تایید مجوزها: مراحل اداری و زمان‌بندی دریافت مجوزها را مدیریت کنید.

    ۹. انجام تشریفات گمرکی در مبدأ

    • ثبت اظهارنامه گمرکی: اطلاعات کالا را در سامانه گمرک ثبت کنید.
    • دریافت کوتاژ و تعیین مسیر: کوتاژ را دریافت و از مسیر گمرکی (سبز، زرد، قرمز) آگاه شوید.
    • ارزیابی فیزیکی و کنترل کالا: برای بازرسی فیزیکی و کنترل کالا آماده باشید.
    • پرداخت هزینه‌های گمرکی و عوارض: عوارض و مالیات‌های مربوط به صادرات را بپردازید.

    ۱۰. تهیه اسناد تجاری و حمل

    • تهیه پیش‌فاکتور (Proforma Invoice) و فاکتور فروش: مهم‌ترین اسناد برای توافق با خریدار هستند.
    • صدور فهرست عدل‌بندی (Packing List): جزئیات محتویات هر بسته را دقیقاً مشخص کنید.
    • اخذ گواهی مبدأ: این گواهی برای اثبات کشور سازنده کالا به خریدار لازم است.
    • تهیه بارنامه حمل (Bill of Lading): سند مالکیت کالا را از شرکت حمل‌ونقل دریافت کنید.

    ۱۱. یافتن و ارتباط با مشتریان خارجی

    • روش‌های آنلاین: از پلتفرم‌های آنلاین تجاری برای معرفی محصول خود استفاده کنید.
    • روش‌های آفلاین: در نمایشگاه‌های بین‌المللی شرکت کنید و ارتباطات حضوری برقرار کنید.
    • اعتبارسنجی خریداران خارجی: قبل از هرگونه معامله، از اعتبار خریدار اطمینان حاصل کنید.
    • مدیریت ارتباط اولیه: با یک ارتباط حرفه‌ای و منظم، اعتماد خریدار را جلب کنید.

    ۱۲. مذاکره و تنظیم قراردادهای فروش

    • نکات کلیدی در مذاکرات بین‌المللی: از تفاوت‌های فرهنگی آگاه باشید و به زبان رسمی صحبت کنید.
    • ساختار و محتوای قرارداد استاندارد: قرارداد باید شامل تمام جزئیات فنی و مالی باشد.
    • اهمیت اینکوترمز در قرارداد: اینکوترمز را به دقت در قرارداد ذکر کنید تا مسئولیت‌ها روشن باشد.
    • تعیین ضمانت‌ها و تعهدات: برای شرایط پیش‌بینی نشده، ضمانت‌های لازم را در قرارداد بگنجانید.

    ۱۳. انتخاب روش‌های پرداخت و وصول وجه

    • روش‌های پرریسک: با روش‌هایی مانند حساب باز، ریسک شما بالاست.
    • روش‌های متعادل: حواله بانکی یا برات، ریسک را برای هر دو طرف متعادل می‌کند.
    • روش‌های امن (تضمینی): اعتبار اسنادی امن‌ترین روش پرداخت برای شماست.
    • روش‌های جایگزین در شرایط تحریم: در شرایط خاص، باید به روش‌های جایگزین مانند صرافی‌ها فکر کرد.

    ۱۴. مدیریت و رفع تعهدات ارزی

    • تعریف و اهمیت تعهد ارزی: باید ارز حاصل از صادرات را به چرخه اقتصادی کشور برگردانید.
    • مهلت و الزامات قانونی: از مهلت‌های قانونی برای رفع تعهد آگاه باشید.
    • روش‌های رفع تعهد: می‌توانید ارز را در سامانه نیما بفروشید یا واردات انجام دهید.
    • پیامدهای عدم انجام تعهدات: برای جلوگیری از مشکلات قانونی، تعهدات خود را به موقع انجام دهید.

    ۱۵. بسته‌بندی و لیبل‌گذاری کالا

    • رعایت استانداردهای بین‌المللی بسته‌بندی: بسته‌بندی باید در مقابل ضربه و رطوبت مقاوم باشد.
    • اهمیت لیبل‌گذاری: اطلاعات روی برچسب باید کامل و خوانا باشد.
    • نکات مربوط به کالاهای خاص: برای کالاهای فاسدشدنی یا خطرناک، بسته‌بندی ویژه لازم است.
    • طراحی بسته‌بندی مطابق با سلیقه بازار مقصد: طراحی بسته‌بندی باید برای مشتری خارجی جذاب باشد.

    ۱۶. انتخاب شرکت حمل‌ونقل

    • تفاوت فورواردر و کریر: فورواردر مدیریت حمل را بر عهده دارد و کریر مالک وسیله حمل است.
    • انواع روش‌های حمل: زمینی، دریایی، هوایی یا ترکیبی. بهترین روش را انتخاب کنید.
    • عوامل موثر بر هزینه حمل‌ونقل: وزن، ابعاد و مسافت بر هزینه تأثیرگذارند.
    • معیارهای انتخاب شرکت: تجربه، داشتن مجوز و پشتیبانی مناسب مهم‌ترین معیارها هستند.

    ۱۷. بیمه کردن محموله صادراتی

    • انواع بیمه‌نامه‌های باربری: بیمه‌نامه‌های مختلفی برای پوشش ریسک‌های متفاوت وجود دارد.
    • کلوزهای متداول بیمه: کلوز A کامل‌ترین پوشش را ارائه می‌دهد.
    • خطرات تحت پوشش بیمه: بیمه می‌تواند خسارات ناشی از حوادث طبیعی و حوادث ناخواسته را پوشش دهد.
    • مدارک لازم برای دریافت خسارت: در صورت بروز مشکل، باید مدارک لازم برای دریافت خسارت را آماده کنید.

    بخش سوم: اقدامات و پیگیری‌های پس از صادرات (مدیریت پس از فروش و توسعه پایدار)

    فرآیند صادرات با تحویل کالا به پایان نمی‌رسد. برای حفظ و توسعه کسب‌وکار، باید به فکر آینده بود.

    ۱۸. مدیریت روابط بلندمدت با مشتری

    • استراتژی‌های ارتباط مستمر: با مشتریان خود در ارتباط باشید و از حال آن‌ها باخبر شوید.
    • استفاده از نرم‌افزارهای CRM: از ابزارهای مدیریتی برای پیگیری ارتباطات استفاده کنید.
    • توجه به تفاوت‌های فرهنگی: در برقراری ارتباط، به فرهنگ کشور مقصد احترام بگذارید.
    • پیگیری منظم و ارائه اطلاعات به‌روز: به سوالات مشتریان پاسخ دهید و آن‌ها را از آخرین تغییرات مطلع کنید.

    ۱۹. ارائه خدمات پس از فروش

    • تعریف خدمات پس از فروش: پشتیبانی فنی، آموزش و تأمین قطعات یدکی از جمله خدمات مهم هستند.
    • روش‌های ارائه پشتیبانی فنی: به صورت آنلاین یا حضوری، به مشتریان خدمات ارائه دهید.
    • جمع‌آوری و تحلیل بازخوردهای مشتریان: نظرات مشتریان را جمع‌آوری و برای بهبود خدمات استفاده کنید.
    • تبدیل مشتریان راضی به وفادار: با ارائه خدمات عالی، مشتریان را به تبلیغ‌کنندگان برند خود تبدیل کنید.

    ۲۰. تحلیل عملکرد و نتایج صادرات

    • شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPIs): میزان فروش، سودآوری و نرخ بازگشت مشتری را اندازه‌گیری کنید.
    • تحلیل سودآوری و هزینه‌ها: هزینه‌ها و درآمدهای خود را به دقت بررسی کنید.
    • ارزیابی عملکرد بازار هدف و رقبا: ببینید در بازار هدف خود چه جایگاهی دارید.
    • شناسایی فرصت‌های بهبود و توسعه: نقاط ضعف خود را شناسایی و برای رفع آن‌ها اقدام کنید.

    ۲۱. ارتقاء و تنوع‌بخشی به محصولات

    • تحلیل تقاضای بازار برای محصولات جدید: روندهای بازار را دنبال کرده و به دنبال محصولات جدید باشید.
    • توسعه محصولات متناسب با نیازهای مشتری: محصولات خود را بر اساس نیاز مشتریان بومی‌سازی کنید.
    • ارتقاء کیفیت و استانداردهای محصول: کیفیت محصولات خود را به طور مستمر افزایش دهید.
    • برندسازی بین‌المللی: یک برند قوی و شناخته‌شده در بازارهای جهانی بسازید.

    ۲۲. توسعه بازارهای هدف و کاهش ریسک

    • ورود به بازارهای موازی: فقط به یک بازار وابسته نباشید.
    • ارزیابی ریسک‌های سیاسی و اقتصادی: از ریسک‌های احتمالی آگاه باشید و برای آن‌ها آماده شوید.
    • تنوع‌بخشی به سبد مشتریان: به دنبال مشتریان جدید باشید تا وابستگی شما به مشتریان فعلی کاهش یابد.
    • استفاده از خدمات مشاوره‌ای تخصصی: از مشاوران باتجربه در این زمینه کمک بگیرید.

    ۲۳. پایداری و نوآوری در صادرات

    • دیجیتالی‌سازی فرآیندهای صادراتی: از ابزارها و پلتفرم‌های دیجیتال استفاده کنید.
    • استفاده از فناوری‌های جدید: فناوری‌های نوین می‌توانند به شما در تحلیل داده‌ها کمک کنند.
    • آموزش و توسعه تیم صادراتی: دانش تیم خود را به روز نگه دارید.
    • مشارکت در زنجیره‌های ارزش جهانی: به جای صادرات مواد خام، در زنجیره ارزش جهانی مشارکت کنید.

    مسیر صادرات یک ماراتن است، نه یک دوی سرعت. با برنامه‌ریزی، تحقیق و صبر، موفقیت از آن شما خواهد بود. امیدوارم این نقشه راه، چراغی برای روشن کردن مسیر شما باشد. با آرزوی موفقیت‌های روزافزون در مسیر تجارت بین‌المللی.

    در این مقاله چک لیست صادرات نوشته شده است . کلیه مراحل صادرات به مرور اضافه خواهد شد

  • قانون تجارت الکترونیکی1382

    قانون تجارت الکترونیکی1382

     قانون تجارت الکترونیکی متن کامل مصوب 1382/10/17 با اصلاحات و الحاقات بعدی

    باب اول – مقررات عمومی قانون تجارت الکترونیکی

    مبحث اول – در کلیات

    فصل اول – قلمرو و شمول قانون

    ماده 1 – این قانون مجموعه اصول و قواعدی است که برای مبادله آسان و ایمن اطلاعات در واسط‌های الکترونیکی و با استفاده از سیستم‌های ارتباطی جدید به کار می‌رود.

    فصل دوم – تعاریف

    ماده 2 – الف – «داده پیام» (Data Message): هر نمادی از واقعه، اطلاعات یا مفهوم است که با وسایل الکترونیکی، نوری و یا فناوری‌های جدید اطلاعات تولید، ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش می‌شود.

    ب – «اصل‌ساز» (Originator): منشأ اصلی «داده پیام» است که «داده پیام» به وسیله او یا از طرف او تولید یا ارسال می‌شود اما شامل شخصی که در خصوص «داده پیام» به عنوان واسطه عمل می‌کند نخواهد شد.

    ج – «مخاطب» (Addressee): شخصی است که اصل‌ساز قصد دارد وی «داده پیام» را دریافت کند، اما شامل شخصی که در ارتباط با «داده پیام» به عنوان واسطه عمل می‌کند نخواهد شد.

    د- «ارجاع در داده پیام» (Incorporation By Reference): یعنی به منابعی خارج از «داده پیام» عطف شود که در صورت مطابقت با ماده (18) این قانون جزئی از «داده پیام» محسوب می‌شود.

    هـ – «تمامیت داده پیام» (Integrity): عبارت است از موجودیت کامل و بدون تغییر «داده پیام». اعمال ناشی از تصدی سیستم از قبیل ارسال، ذخیره یا نمایش اطلاعات که به طور معمول انجام می‌شود خدشه‌ای به تمامیت «داده پیام» وارد نمی‌کند.

    و – «سیستم رایانه‌ای» (Computer System): هر نوع دستگاه یا مجموعه‌ای از دستگاه‌های متصل سخت‌افزاری – نرم‌افزاری است که از طریق اجرای برنامه‌های پردازش خودکار «داده پیام» عمل می‌کند.
    ز – «سیستم اطلاعاتی» (Information System): سیستمی برای تولید (اصل‌سازی)، ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش «داده پیام» است.

    ح – «سیستم اطلاعاتی مطمئن» (Secure Information System): سیستم اطلاعاتی است که:
    1- به نحوی معقول در برابر سوءاستفاده و نفوذ محفوظ باشد.
    2- سطح معقولی از قابلیت دسترسی و تصدی صحیح را دارا باشد.
    3- به نحوی معقول متناسب با اهمیت کاری که انجام می‌دهد پیکربندی و سازماندهی شده باشد.
    4- موافق با رویه ایمن باشد.

    ط – «رویه ایمن» (Secure Method): رویه‌ای است برای تطبیق صحت ثبت «داده پیام»، منشأ و مقصد آن با تعیین تاریخ و برای یافتن هرگونه خطا یا تغییر در مبادله، محتوا و یا ذخیره‌سازی «داده پیام» از یک زمان خاص. یک رویه ایمن ممکن است با استفاده از الگوریتم‌ها یا کدها، کلمات یا ارقام شناسایی، رمزنگاری، روش‌های تصدیق یا پاسخ برگشت و یا طرق ایمنی مشابه انجام شود.

    ی – «امضای الکترونیکی» (Electronic Signature): عبارت از هر نوع علامت منضم شده یا به نحو منطقی متصل شده به «داده پیام» است که برای شناسایی امضاءکننده «داده پیام» مورد استفاده قرار می‌گیرد.
    ک – «امضای الکترونیکی مطمئن» (Secure/Enhanced/Advanced Electronic Signature): هر امضای الکترونیکی است که مطابق با ماده (10) این قانون باشد.
    ل – «امضاءکننده» (Signatory): هر شخص یا قائم‌مقام وی که امضای الکترونیکی تولید می‌کند.

    م – «شخص» (Person): اعم است از شخص حقیقی و حقوقی و یا سیستم‌های رایانه‌ای تحت کنترل آنان.
    ن – «معقول» (سنجش عقلانی)، (Reasonableness Test): با توجه به اوضاع و احوال مبادله «داده پیام» از جمله: طبیعت مبادله، مهارت و موقعیت طرفین، حجم مبادلات طرفین در موارد مشابه، در دسترس بودن گزینه‌های پیشنهادی و رد آن گزینه‌ها از جانب هر یک از طرفین، هزینه گزینه‌های پیشنهادی، عرف و روش‌های معمول و مورد استفاده در این نوع مبادلات، ارزیابی می‌شود.

    س – «مصرف‌کننده» (Consumer): هر شخصی است که به منظوری جز تجارت یا شغل حرفه‌ای اقدام می‌کند.
    ع – «تأمین‌کننده» (Supplier): عبارت از شخصی است که بنا به اهلیت تجاری، صنفی یا حرفه‌ای فعالیت می‌کند.

    ف – «وسایل ارتباط از راه دور» (Means Of Distance Communication): عبارت از هر نوع وسیله‌ای است که بدون حضور فیزیکی همزمان تأمین‌کننده و مصرف‌کننده جهت فروش کالا و خدمات استفاده می‌شود.
    ص – «عقد از راه دور» (Distance Contract): ایجاب و قبول راجع به کالاها و خدمات بین تأمین‌کننده و مصرف‌کننده با استفاده از وسایل ارتباط از راه دور است.
    ق – «واسط با دوام» (Durable Medium): یعنی وسایلی که به موجب آن مصرف‌کننده بتواند شخصاً «داده پیام»‌های مربوطه را بر روی آن ذخیره کند از جمله شامل فلاپی‌دیسک، دیسک فشرده، دیسک سخت و یا پست الکترونیکی مصرف‌کننده.

    ر- داده پیام‌های شخصی (Private Data): یعنی «داده پیام»‌های مربوط به یک شخص حقیقی (موضوع «داده» Data Subject) مشخص و معین.

    فصل سوم – تفسیر قانون تجارت الکترونیکی

    ماده 3 – در تفسیر این قانون همیشه باید به خصوصیت بین‌المللی، ضرورت توسعه هماهنگی بین کشورها در کاربرد آن و رعایت لزوم حسن نیت توجه کرد.
    ماده 4 – در مواقع سکوت و یا ابهام باب اول این قانون، محاکم قضایی باید بر اساس سایر قوانین موضوعه و رعایت چهارچوب فصول و مواد مندرج در این قانون، قضاوت نمایند.

    فصل چهارم – اعتبار قراردادهای خصوصی
    ماده 5 – هرگونه تغییر در تولید، ارسال، دریافت، ذخیره و یا پردازش داده پیام با توافق و قرارداد خاص طرفین معتبر است.

    قانون-تجارت-الکترونیکی-تجارت-سبز

    مبحث دوم – در احکام «داده پیام» 

    نوشته، امضاء اصل
    ‌ماده ۶ – هرگاه وجود یک نوشته از نظر قانون لازم باشد، «‌داده پیام» در حکم نوشته‌است مگر در موارد زیر:
    ‌الف – اسناد مالکیت اموال غیرمنقول.
    ب – فروش مواد داروئی به مصرف کنندگان نهایی.
    ج – اعلام، اخطار، هشدار و یا عبارات مشابهی که دستور خاصی برای استفاده کالا‌صادرمی‌کند و یا از بکارگیری روشهای خاصی به صورت فعل یا ترک فعل منع می‌کند.

    ‌ماده ۷ – هرگاه قانون، وجود امضاء را لازم بداند امضای الکترونیکی مکفی است.

    ‌ماده ۸ – هرگاه قانون لازم بداند که اطلاعات به صورت اصل ارائه یا نگهداری شود،‌این امر با نگهداری و ارائه اطلاعات به صورت داده پیام نیز درصورت وجود شرایط زیر‌امکان‌پذیر می‌باشد:

    ‌الف – اطلاعات مورد نظر قابل دسترسی بوده و امکان استفاده درصورت رجوع‌بعدی فراهم باشد.
    ب – داده پیام به همان قالبی (‌فرمتی) که تولید، ارسال و یا دریافت شده و یا به‌قالبی که دقیقاً نمایشگر اطلاعاتی باشد که تولید، ارسال و یا دریافت شده، نگهداری شود.
    ج – اطلاعاتی که مشخص کننده مبداء، مقصد، زمان ارسال و زمان دریافت داده‌پیام می‌باشند نیز درصورت وجود نگهداری شوند.
    ‌د – شرایط دیگری که هر نهاد، سازمان، دستگاه دولتی و یا وزارتخانه درخصوص‌نگهداری داده پیام مرتبط با حوزه مسؤولیت خود مقرر نموده فراهم شده باشد.

    ‌ماده ۹ – هرگاه شرایطی به وجود آید که از مقطعی معین ارسال «‌داده پیام» خاتمه‌یافته و استفاده از اسناد کاغذی جایگزین آن شود سند کاغذی که تحت این شرایط صادر‌می‌شود باید به طور صریح ختم تبادل «‌داده پیام» را اعلام کند. جایگزینی اسناد کاغذی به‌جای «‌داده پیام» اثری بر حقوق و تعهدات قبلی طرفین نخواهد داشت.

    مبحث سوم – «داده پیام» مطمئن

    فصل اول – امضاء و سابقه الکترونیکی مطمئن

    ماده 10 – امضای الکترونیکی مطمئن باید دارای شرایط زیر باشد:
    الف – نسبت به امضاءکننده منحصر به فرد باشد.
    ب – هویت امضاءکننده «داده پیام» را معلوم نماید.
    ج – به وسیله امضاءکننده و یا تحت اراده انحصاری وی صادر شده باشد.
    د – به نحوی به یک «داده پیام» متصل شود که هر تغییری در آن «داده پیام» قابل تشخیص و کشف باشد.
    ماده 11 – سابقه الکترونیکی مطمئن عبارت از «داده پیام»ی است که با رعایت شرایط یک سیستم اطلاعاتی مطمئن ذخیره شده و به هنگام لزوم در دسترس و قابل درک است.

    فصل دوم – پذیرش، ارزش اثباتی و آثار سابقه و امضای الکترونیکی مطمئن

    ماده 12 – اسناد و ادله اثبات دعوی ممکن است به صورت داده پیام بوده و در هیچ محکمه یا اداره دولتی نمی‌توان بر اساس قواعد ادله موجود، ارزش اثباتی «داده پیام» را صرفاً به دلیل شکل و قالب آن رد کرد.
    ماده 13 – به طور کلی، ارزش اثباتی «داده پیام»‌ها با توجه به عوامل مطمئنه از جمله تناسب روش‌های ایمنی به کار گرفته شده با موضوع و منظور مبادله «داده پیام» تعیین می‌شود.

    ماده 14 – کلیه «داده پیام»‌هایی که به طریق مطمئن ایجاد و نگهداری شده‌اند از حیث محتویات و امضای مندرج در آن، تعهدات طرفین یا طرفی که تعهد کرده و کلیه اشخاصی که قائم‌مقام قانونی آنان محسوب می‌شوند، اجرای مفاد آن و سایر آثار در حکم اسناد معتبر و قابل استناد در مراجع قضایی و حقوقی است.

    ماده 15 – نسبت به «داده پیام» مطمئن، سوابق الکترونیکی مطمئن و امضای الکترونیکی مطمئن انکار و تردید مسموع نیست و تنها می‌توان ادعای جعلیت به «داده پیام» مزبور وارد و یا ثابت نمود که «داده پیام» مزبور به جهتی از جهات قانونی از اعتبار افتاده است.
    ماده 16 – هر «داده پیام»ی که توسط شخص ثالث مطابق با شرایط ماده (11) این قانون ثبت و نگهداری می‌شود، مقرون به صحت است.

    مبحث چهارم – مبادله «داده پیام»

    فصل اول – اعتبار قانونی ارجاع در «داده پیام»، عقد و اراده طرفین
    ماده 17 – «ارجاع در داده پیام» با رعایت موارد زیر معتبر است:
    الف – مورد ارجاع به طور صریح در «داده پیام» معین شود.
    ب – مورد ارجاع برای طرف مقابل که به آن تکیه می‌کند روشن و مشخص باشد.
    ج – «داده پیام» موضوع ارجاع مورد قبول طرف باشد.

    فصل دوم – انتساب «داده پیام»

    ماده 18 – در موارد زیر «داده پیام» منسوب به اصل‌ساز است:
    الف – اگر توسط اصل‌ساز و یا به وسیله شخصی ارسال شده باشد که از جانب اصل‌ساز مجاز به این کار بوده است.
    ب – اگر به وسیله سیستم اطلاعاتی برنامه‌ریزی شده یا تصدی خودکار از جانب اصل‌ساز ارسال شود.

    ماده 19 – «داده پیام»ی که بر اساس یکی از شروط زیر ارسال می‌شود مخاطب حق دارد آن را ارسال شده محسوب کرده، و مطابق چنین فرضی (ارسال شده) عمل نماید:
    الف – قبلاً به وسیله اصل‌ساز روشی معرفی و یا توافق شده باشد که معلوم کند آیا «داده پیام» همان است که اصل‌ساز ارسال کرده است،
    ب – «داده پیام» دریافت شده توسط مخاطب از اقدامات شخصی ناشی شده که رابطه‌اش با اصل‌ساز، یا نمایندگان وی باعث شده تا شخص مذکور به روش مورد استفاده اصل‌ساز دسترسی یافته و «داده پیام» را به مثابه «داده پیام» خود بشناسد.

    ماده 20 – ماده (19) این قانون شامل مواردی نیست که پیام از اصل‌ساز صادر نشده باشد و یا به طور اشتباه صادر شده باشد.
    ماده 21 – هر «داده پیام» یک «داده پیام» مجزا و مستقل محسوب می‌گردد، مگر آن‌که معلوم باشد که آن «داده پیام» نسخه مجددی از «داده پیام» اولیه است.

    فصل سوم – تصدیق دریافت

    ماده 22 – هرگاه قبل یا به هنگام ارسال «داده پیام» اصل‌ساز از مخاطب بخواهد یا توافق کنند که دریافت «داده پیام» تصدیق شود، اگر به شکل یا روش تصدیق توافق نشده باشد، هر نوع ارتباط خودکار یا مکاتبه یا اتخاذ هر نوع تدبیر مناسب از سوی مخاطب که اصل‌ساز را به نحو معقول از دریافت «داده پیام» مطمئن کند تصدیق دریافت «داده پیام» محسوب می‌گردد.

    ماده 23 – اگر اصل‌ساز به طور صریح هرگونه اثر حقوقی «داده پیام» را مشروط به تصدیق دریافت «داده پیام» کرده باشد، «داده پیام» ارسال نشده تلقی می‌شود، مگر آن‌که تصدیق آن دریافت شود.
    ماده 24 – اماره دریافت «داده پیام» راجع به محتوای «داده پیام» صادق نیست.
    ماده 25 – هنگامی که در تصدیق قید می‌شود «داده پیام» مطابق با الزامات فنی استاندارد یا روش مورد توافق طرفین دریافت شده، فرض بر این است که آن الزامات رعایت شده‌اند.

    فصل چهارم – زمان و مکان ارسال و دریافت «داده پیام»

    ماده 26 – ارسال «داده پیام» زمانی تحقق می‌یابد که به یک سیستم اطلاعاتی خارج از کنترل اصل‌ساز یا قائم‌مقام وی وارد شود.

    ماده 27 – زمان دریافت «داده پیام» مطابق شرایط زیر خواهد بود:
    الف – اگر سیستم اطلاعاتی مخاطب برای دریافت «داده پیام» معین شده باشد دریافت، زمانی محقق می‌شود که:
    1- «داده پیام» به سیستم اطلاعاتی معین شده وارد شود؛ یا
    2- چنانچه «داده پیام» به سیستم اطلاعاتی مخاطب غیر از سیستمی که منحصراً برای این کار معین شده وارد شود «داده پیام» بازیافت شود.
    ب – اگر مخاطب، یک سیستم اطلاعاتی برای دریافت معین نکرده باشد، دریافت زمانی محقق می‌شود که «داده پیام» وارد سیستم اطلاعاتی مخاطب شود.
    ماده 28 – مفاد ماده (27) این قانون بدون توجه به محل استقرار سیستم اطلاعاتی جاری است.

    ماده 29 – اگر محل استقرار سیستم اطلاعاتی با محل استقرار دریافت «داده پیام» مختلف باشد مطابق قاعده زیر عمل می‌شود:
    الف – محل تجاری، یا کاری اصل‌ساز محل ارسال «داده پیام» است و محل تجاری یا کاری مخاطب محل دریافت «داده پیام» است مگر آن‌که خلاف آن توافق شده باشد.
    ب – اگر اصل‌ساز بیش از یک محل تجاری یا کاری داشته باشد، نزدیک‌ترین محل به اصل معامله، محل تجاری یا کاری خواهد بود در غیر این‌صورت محل اصلی شرکت، محل تجاری یا کاری است.
    ج – اگر اصل‌ساز یا مخاطب فاقد محل تجاری یا کاری باشند، اقامتگاه قانونی آنان ملاک خواهد بود.

    ماده 30 – آثار حقوقی پس از انتساب، دریافت تصدیق و زمان و مکان ارسال و دریافت «داده پیام» موضوع فصول دوم تا چهارم مبحث چهارم این قانون و همچنین محتوی «داده پیام» تابع قواعد عمومی است.

    باب دوم – دفاتر خدمات صدور گواهی الکترونیکی (Certification Service Provider) قانون تجارت الکترونیکی

    ماده 31 – دفاتر خدمات صدور گواهی الکترونیکی واحدهائی هستند که برای ارائه خدمات صدور امضای الکترونیکی در کشور تأسیس می‌شوند. این خدمات شامل تولید، صدور، ذخیره، ارسال، تأیید، ابطال و به روز نگهداری گواهی‌های اصالت (امضای) الکترونیکی می‌باشد.
    ماده 32 (اصلاحی 1390/04/08) – آیین‌نامه و ضوابط نظام تأسیس و شرح وظایف این دفاتر توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت، ارتباطات و فناوری اطلاعات، امور اقتصادی و دارایی و دادگستری تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

    باب سوم – در قواعد مختلف قانون تجارت الکترونیکی

    مبحث اول – حمایت‌های انحصاری در بستر مبادلات الکترونیکی

    فصل اول – حمایت از مصرف‌کننده (Consumer Protection)

    ماده 33 – فروشندگان کالا و ارائه‌دهندگان خدمات بایستی اطلاعات مؤثر در تصمیم‌گیری مصرف‌کنندگان جهت خرید و یا قبول شرایط را از زمان مناسبی قبل از عقد در اختیار مصرف‌کنندگان قرار دهند. حداقل اطلاعات لازم، شامل موارد زیر می‌باشد:

    الف – مشخصات فنی و ویژگی‌های کاربردی کالا و یا خدمات.
    ب – هویت تأمین‌کننده، نام تجاری که تحت آن نام به فعالیت مشغول می‌باشد و نشانی وی.
    ج – آدرس پست الکترونیکی، شماره تلفن و یا هر روشی که مشتری در صورت نیاز بایستی از آن طریق با فروشنده ارتباط برقرار کند.
    د – کلیه هزینه‌هایی که برای خرید کالا بر عهده مشتری خواهد بود (از جمله قیمت کالا و یا خدمات، میزان مالیات، هزینه حمل، هزینه تماس).
    هـ – مدت زمانی که پیشنهاد ارائه شده معتبر می‌باشد.
    و – شرایط و فرایند عقد از جمله ترتیب و نحوه پرداخت، تحویل و یا اجرا، فسخ، ارجاع، خدمات پس از فروش.

    ماده 34 – تأمین‌کننده باید به طور جداگانه ضمن تأیید اطلاعات مقدماتی، اطلاعات زیر را ارسال نماید:
    الف – آدرس محل تجاری یا کاری تأمین‌کننده برای شکایت احتمالی.
    ب – اطلاعات راجع به ضمانت و پشتیبانی پس از فروش.
    ج – شرایط و فراگرد فسخ معامله به موجب مواد (37) و (38) این قانون.
    د – شرایط فسخ در قراردادهای انجام خدمات.

    ماده 35 – اطلاعات اعلامی و تأییدیه اطلاعات اعلامی به مصرف‌کننده باید در واسطی با دوام، روشن و صریح بوده و در زمان مناسب و با وسایل مناسب ارتباطی در مدت معین و بر اساس لزوم حسن نیت در معاملات و از جمله ضرورت رعایت افراد ناتوان و کودکان ارائه شود.
    ماده 36 – در صورت استفاده از ارتباط صوتی، هویت تأمین‌کننده و قصد وی از ایجاد تماس با مصرف‌کننده باید به طور روشن و صریح در شروع هر مکالمه بیان شود.

    ماده 37 – در هر معامله از راه دور مصرف كننده بايد حداقل هفت روز كاري، وقت ‌براي انصراف (‌حق انصراف) از قبول خود بدون تحمل جريمه و يا ارائه دليل داشته باشد.‌ تنها هزينه تحميلي بر مصرف ‌كننده هزينه بازپس فرستادن كالا خواهد بود.

    ماده 38 – شروع اعمال حق انصراف به ترتيب زير خواهد بود:

    ‌الف – درصورت فروش كالا، از تاريخ تسليم كالا به مصرف كننده و در صورت ‌فروش خدمات، از روز انعقاد.

    ب – در هر حال آغاز اعمال حق انصراف مصرف كننده پس از ارائه اطلاعاتي‌ خواهد بود كه تأمين كننده طبق مواد (33) و (34) اين قانون موظف به ارائه آن است.

    ج – به محض استفاده مصرف كننده از حق انصراف، تأمين كننده مكلف است‌ بدون مطالبه هيچ‌ گونه وجهي عين مبلغ دريافتي را در اسرع وقت به مصرف كننده مسترد ‌نمايد.

    ‌د – حق انصراف مصرف كننده در مواردي كه شرايط خاصي بر نوع كالا و خدمات ‌حاكم است اجرا نخواهد شد. موارد آن به موجب آئين‌ نامه ‌اي است كه در ماده (79) اين ‌قانون خواهد آمد.

    ماده 39 – در صورتي كه تأمين كننده در حين معامله به دليل عدم موجودي كالا و يا‌عدم امكان اجراي خدمات، نتواند تعهدات خود را انجام دهد، بايد مبلغ دريافتي را فوراً‌ به مخاطب برگرداند، مگر در بيع كلي و تعهداتي كه براي هميشه وفاي به تعهد غيرممكن ‌نباشد و مخاطب آماده صبر كردن تا امكان تحويل كالا و يا ايفاي تعهد باشد. در صورتي كه ‌معلوم شود تأمين كننده از ابتدا عدم امكان ايفاي تعهد خود را مي ‌دانسته، علاوه بر لزوم ‌استرداد مبلغ دريافتي، به حداكثر مجازات مقرر در اين قانون نيز محكوم خواهد شد.

    ماده 40 – تأمين كننده مي ‌تواند كالا يا خدمات مشابه آنچه را كه به مصرف كننده‌ وعده كرده تحويل يا ارائه نمايد مشروط بر آن كه قبل از معامله يا درحين انجام معامله آن را ‌اعلام كرده باشد.

    ماده 41 – در صورتي كه تأمين كننده، كالا يا خدمات ديگري غير از موضوع معامله‌ يا تعهد را براي مخاطب ارسال نمايد، كالا و يا خدمات ارجاع داده مي ‌شود و هزينه ارجاع‌ به عهده تأمين كننده است. كالا يا خدمات ارسالي مذكور چنانچه به عنوان يك معامله يا ‌تعهد ديگر از سوي تأمين كننده مورد ايجاب قرار گيرد، مخاطب مي ‌تواند آن را قبول كند.

    ماده 42 – حمايت‌ هاي اين فصل در موارد زير اجرا نخواهد شد:

    ‌الف – خدمات مالي كه فهرست آن به موجب آئين ‌نامه‌ اي است كه در ماده (79)‌ اين قانون خواهد آمد.

    ب – معاملات راجع به فروش اموال غيرمنقول و يا حقوق مالكيت ناشي از اموال‌ غيرمنقول به جز اجاره.

    ج – خريد از ماشين‌ هاي فروش مستقيم كالا و خدمات.

    ‌د – معاملاتي كه با استفاده از تلفن عمومي (‌همگاني) انجام مي ‌شود.

    ‌هـ – معاملات راجع به حراجي ‌ها.

    ماده 43 – تأمين كننده نبايد سكوت مصرف كننده را حمل بر رضايت وي كند.

    ماده 44 – در موارد اختلاف و يا ترديد مراجع قضائي رسيدگي خواهند كرد.

    ماده 45 – اجراي حقوق مصرف كننده به موجب اين قانون نبايد بر اساس ساير ‌قوانين كه حمايت ضعيف ‌تري اعمال مي ‌كنند متوقف شود.

    ماده 46 – استفاده از شروط قراردادي خلاف مقررات اين فصل و همچنين اعمال‌ شروط غيرمنصفانه به ضرر مصرف ‌كننده، مؤثر نيست.

    ماده 47 – در معاملات از راه دور آن بخش از موضوع معامله كه به روشي غير از ‌وسائل ارتباط از راه دور انجام مي ‌شود مشمول مقررات اين قانون نخواهد بود.

    ماده 48 (اصلاحي 08ˏ04ˏ1390)- سازمانهاي قانوني و مدني حمايت از حقوق مصرف كننده مي ‌توانند‌ به‌ عنوان شاكي اقامه دعوي نمايند. ترتيب آن به موجب آئين ‌نامه ‌اي خواهد بود كه به ‌پيشنهاد وزارت صنعت، معـدن و تجارت و تصويب هيأت وزيران مي ‌باشد.

    ماده 49 – حقوق مصرف كننده در زمان استفاده از وسايل پرداخت الكترونيكي ‌به‌ موجب قوانين و مقرراتي است كه توسط مراجع قانوني ذي ‌ربط تصويب شده و يا‌ خواهد شد.

     

    فصل دوم – در قواعد تبليغ – (Marketing)

    ماده 50 – تأمين كنندگان در تبليغ كالا و خدمات خود نبايد مرتكب فعل يا ترك‌ فعلي شوند كه سبب مشتبه شدن و يا فريب مخاطب از حيث كميت و كيفيت شود.

    ماده 51 – تأمين كنندگاني كه براي فروش كالا و خدمات خود تبليغ مي ‌كنند نبايد‌ سلامتي افراد را به خطر اندازند.

    ماده 52 – تأمين كننده بايد به نحوي تبليغ كند كه مصرف كننده به طور دقيق،‌ صحيح و روشن اطلاعات مربوط به كالا و خدمات را درك كند.

    ماده 53 – در تبليغات و بازاريابي بايد هويت شخص يا بنگاهي كه تبليغات به‌ نفع‌ اوست روشن و صريح باشد.

    ماده 54 – تأمين كنندگان نبايد از خصوصيات ويژه معاملات به روش الكترونيكي ‌جهت مخفي نمودن حقايق مربوط به هويت يا محل كسب خود سوء‌استفاده كنند.

    ماده 55 – تأمين كنندگان بايد تمهيداتي را براي مصرف كنندگان در نظر بگيرند تا ‌آنان راجع به دريافت تبليغات به نشاني پستي و يا پست الكترونيكي خود تصميم بگيرند.

    ماده 56 – تأمين كنندگان در تبليغات بايد مطابق با رويه حرفه ‌اي عمل نمايند. ‌ضوابط آن به موجب آئين ‌نامه‌ اي است كه در ماده (79) اين قانون خواهد آمد.

    ماده 57 – تبليغ و بازاريابي براي كودكان و نوجوانان زير سن قانوني به موجب ‌آئين ‌نامه‌ اي است كه در ماده (79) اين قانون خواهد آمد.

     

    فصل سوم – حمايت از «‌داده پيام» ‌هاي شخصي

    ‌حمايت از داده – (Data Protection) ‌

    ماده 58 – ذخيره، پردازش و يا توزيع «‌داده پيام»‌ هاي شخصي مبين ريشه‌ هاي‌ قومي يا نژادي، ديدگاههاي عقيدتي، مذهبي، خصوصيات اخلاقي و«داده پيام»‌ هاي‌ راجع به وضعيت جسماني، رواني و يا جنسي اشخاص بدون رضايت صريح آنها به هر‌ عنوان غيرقانوني است.

    ماده 59 – درصورت رضايت شخص موضوع «داده پيام» نيز به شرط آنكه محتواي ‌داده پيام وفق قوانين مصوب مجلس شوراي اسلامي باشد ذخيره، پردازش و توزيع «‌داده پيام»‌ هاي شخصي در بستر مبادلات الكترونيكي بايد با لحاظ شرايط زير صورت ‌پذيرد:

    ‌الف – اهداف آن مشخص بوده و به طور واضح شرح داده شده باشند.

    ب – «‌داده پيام» بايد تنها به اندازه ضرورت و متناسب با اهدافي كه در هنگام‌ جمع ‌آوري براي شخص موضوع «داده پيام» شرح داده شده جمع‌ آوري گردد و تنها براي ‌اهداف تعيين شده مورد استفاده قرار گيرد.

    ج – «‌داده پيام» بايد صحيح و روزآمد باشد.

    ‌د – شخص موضوع «‌داده پيام» بايد به پرونده‌ هاي رايانه‌ اي حاوي «‌داده پيام»‌ هاي‌ شخصي مربوط به خود دسترسي داشته و بتواند «‌داده پيام»‌ هاي ناقص و يا نادرست را‌ محو يا اصلاح كند.

    ‌هـ – شخص موضوع «‌داده پيام» بايد بتواند در هر زمان با رعايت ضوابط مربوطه‌ درخواست محو كامل پرونده رايانه‌اي «‌داده پيام» ‌هاي شخصي مربوط به خود را بنمايد.

    ماده 60 – ذخيره، پردازش و يا توزيع «‌داده پيام»‌ هاي مربوط به سوابق پزشكي و ‌بهداشتي تابع آئين ‌نامه ‌اي است كه در ماده (79) اين قانون خواهد آمد.

    ماده 61 – ساير موارد راجع به دسترسي موضوع «‌داده پيام»، از قبيل استثنائات،‌ افشاي آن براي اشخاص ثالث، اعتراض، فراگردهاي ايمني، نهادهاي مسؤول ديدباني و‌ كنترل جريان «‌داده پيام» ‌هاي شخصي به موجب مواد مندرج در باب چهارم اين قانون و‌آئين‌ نامه مربوطه خواهد بود.

     

    مبحث دوم – حفاظت از«داده پيام» در بستر مبادلات الكترونيكي

    فصل اول – حمايت از حقوق مؤلف (Author,s Right/Copyright) در بستر مبادلات ‌الكترونيكي

    ماده 62 – حق تكثير، اجراء و توزيع (‌عرضه و نشر) آثار تحت حمايت قانون ‌حمايت حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان مصوب 3 /9 /1348 و قانون ترجمه و تكثير ‌كتب و نشريات و آثار صوتي مصوب 26 /9 /1352 و قانون حمايت از حقوق ‌پديدآورندگان نرم ‌افزارهاي رايانه ‌اي مصوب 4 /10 /1379، به صورت «‌داده پيام» منحصراً‌ در اختيار مؤلف است.

    كليه آثار و تأليفاتي كه در قالب «‌داده‌ پيام» مي ‌باشند:

    از جمله ‌اطلاعات، نرم ‌افزارها و برنامه‌ هاي رايانه ‌اي، ابزار و روشهاي رايانه ‌اي و پايگاههاي داده و‌ همچنين حمايت از حقوق مالكيت ‌هاي فكري در بستر مبادلات الكترونيكي شامل حق ‌اختراع، حق طراحي، حق مؤلف، حقوق مرتبط با حق مؤلف، حمايت از پايگاههاي داده، ‌حمايت از نقشه مدارهاي يكپارچه قطعات الكترونيكي (Integrated Circuits & Chips) و‌ حمايت از اسرار تجاري، مشمول قوانين مذكور در اين ماده و قانون ثبت علائم و ‌اختراعات مصوب 1 /4 /1310 و آئين ‌نامه اصلاحي اجراي قانون ثبت علائم تجارتي و‌ اختراعات مصوب 14 /4 /1337 خواهد بود، منوط بر آن كه امور مذكور در آن دو قانون ‌موافق مصوبات مجلس شوراي اسلامي باشد.

    تبصره 1 – حقوق مرتبط با مالكيت ادبي و هنري (Related Rights) كه پيش از اين ‌به‌ عنوان حقوق جانبي مالكيت ادبي و هنري (Neighboring Rights) شناخته مي‌ شدند ‌شامل حقوق مادي و معنوي براي عناصر ديگري علاوه بر مؤلف، از جمله حقوق ‌هنرمندان مجري آثار، توليدكنندگان صفحات صوتي و تصويري و سازمانها و مؤسسات ‌ضبط و پخش مي ‌باشند كه مشمول قوانين مصوب 3 /9 /1348 و 26 /9 /1352 مورد‌ اشاره در اين ماده مي ‌باشند.

    تبصره 2 – مدار يكپارچه (Integrated Circuit) يك جزء الكترونيكي با نقشه و ‌منطقي خاص است كه عملكرد و كارائي آن قابليت جايگزيني با تعداد بسيار زيادي از ‌اجزاء الكترونيكي متعارف را داراست. طراحي ‌هاي نقشه، جانمائي و منطق اين مدارها ‌بر اساس قانون ثبت علائم و اختراعات مصوب 1 /4 /1310 و آئين ‌نامه اصلاحي اجراي ‌قانون ثبت علائم تجارتي و اختراعات مصوب 14 /4 /1337 مورد حمايت مي ‌باشد.

    ماده 63 – اعمال موقت تكثير، اجراء و توزيع اثر كه جزء لاينفك فراگرد فني ‌پردازش «‌داده پيام» در شبكه ‌ها است از شمول مقرره فوق خارج است.

     

    فصل دوم – حمايت از اسرار تجاري (Trade Secrets)

    ماده 64 – به منظور حمايت از رقابتهاي مشروع و عادلانه در بستر مبادلات ‌الكترونيكي، تحصيل غيرقانوني اسرار تجاري و اقتصادي بنگاهها و مؤسسات براي خود و ‌يا افشاي آن براي اشخاص ثالث در محيط الكترونيكي جرم محسوب و مرتكب به ‌مجازات مقرر در اين قانون خواهد رسيد.

    ماده 65 – اسرار تجاري الكترونيكي «‌داده پيام»ي است كه شامل اطلاعات، ‌فرمولها، الگوها، نرم‌افزارها و برنامه ‌ها، ابزار و روشها، تكنيك‌ ها و فرايندها، تأليفات منتشر‌نشده، روشهاي انجام تجارت و داد و ستد، فنون، نقشه ‌ها و فراگردها، اطلاعات مالي،‌ فهرست مشتريان، طرحهاي تجاري و امثال اينها است، كه به طور مستقل داراي ارزش ‌اقتصادي بوده و در دسترس عموم قرار ندارد و تلاشهاي معقولانه‌ اي براي حفظ و حراست ‌از آنها انجام شده است.

     

    فصل سوم – حمايت از علائم تجاري (Trade Names) ‌

    ماده 66 – به منظور حمايت از حقوق مصرف ‌كنندگان و تشويق رقابت‌ هاي مشروع ‌در بستر مبادلات الكترونيكي استفاده از علائم تجاري به صورت نام دامنه (Domain Name) و يا هر نوع نمايش بر خط (Online) علائم تجاري كه موجب فريب يا‌ مشتبه‌ شدن طرف به اصالت كالا و خدمات شود ممنوع و متخلف به مجازات مقرر در اين ‌قانون خواهد رسيد.

     

    باب چهارم – جرايم و مجازات‌ ها

    مبحث اول – كلاهبرداري كامپيوتري

    ماده 67 – هر كس در بستر مبادلات الكترونيكي، با سوء ‌استفاده و يا استفاده ‌غيرمجاز از «داده پيام» ‌ها، برنامه‌ ها و سيستم هاي رايانه ‌اي و وسايل ارتباط از راه دور و‌ ارتكاب افعالي نظير ورود، محو، توقف «‌داده پيام»، مداخله در عملكرد برنامه يا سيستم ‌رايانه ‌اي و غيره ديگران را بفريبد و يا سبب گمراهي سيستم ‌هاي پردازش خودكار و نظاير‌آن شود و از اين طريق براي خود يا ديگري وجوه، اموال يا امتيازات مالي تحصيل كند و‌ اموال ديگران را ببرد مجرم محسوب و علاوه بر رد مال به صاحبان اموال به حبس از يك تا ‌سه سال و پرداخت جزاي نقدي معادل مال مأخوذه محكوم مي ‌شود.

    تبصره – شروع به اين جرم نيز جرم محسوب و مجازات آن حداقل مجازات مقرر در ‌اين ماده مي‌ باشد.

     

    مبحث دوم – جعل كامپيوتري

    ماده 68 – هر كس در بستر مبادلات الكترونيكي، از طريق ورود، تغيير، محو و توقف «‌داده پيام» و مداخله در پردازش «‌داده پيام» و سيستم‌ هاي رايانه ‌اي، و يا استفاده از وسايل ‌كاربردي سيستم‌ هاي رمزنگاري توليد امضاء – مثل كليد اختصاصي یا

    بدون مجوز‌ امضاء ‌كننده و يا توليد امضاي فاقد سابقه ثبت در فهرست دفاتر اسناد الكترونيكي و يا عدم‌ انطباق آن وسايل با نام دارنده در فهرست مزبور و اخذ گواهي مجعول و نظاير آن اقدام به ‌جعل «داده پيام» ‌هاي داراي ارزش مالي و اثباتي نمايد تا با ارائه آن به مراجع اداري،‌ قضايي، مالي و غيره به عنوان «‌داده پيام» ‌هاي معتبر استفاده نمايد جاعل محسوب و به ‌مجازات حبس از يك تا سه سال و پرداخت جزاي نقدي به ميزان 000 /000 /250 ريال محكوم مي‌ شود.

    تبصره – مجازات شروع به اين جرم حداقل مجازات در اين ماده مي ‌باشد.

    مبحث سوم – نقض حقوق انحصاري در بستر مبادلات الكترونيك

     

    فصل اول – نقض حقوق مصرف كننده و قواعد تبليغ

    ماده 69 – تأمين كننده متخلف از مواد (33)، (34)، (35)، (36) و (37) اين قانون‌ به مجازات از 000 /000 /50 تا 000 /000 /200 ريال ‌محكوم خواهد شد.

    تبصره – تأمين كننده متخلف از ماده (37) به حداكثر مجازات محكوم خواهد شد.

    ماده 70 – تأمين كننده متخلف از مواد (39)، (50)، (51)، (52)، (53)، (54) و (55) اين قانون به مجازات از 000 /000 /100 تا 000 /000 /250 ريال محكوم خواهد شد.

    تبصره 1 – تأمين كننده متخلف از ماده (51) اين قانون به حداكثر مجازات در اين ‌ماده محكوم خواهد شد.

    تبصره 2 – تأمين كننده متخلف از ماده (55) اين قانون به حداقل مجازات در اين ‌ماده محكوم خواهد شد.

     

    فصل دوم – نقض حمايت از «‌داده پيام»‌ هاي شخصي/ حمايت از داده

    ماده 71 – هر كس در بستر مبادلات الكترونيكي شرايط مقرر در مواد (58) و (59)‌ اين قانون را نقض نمايد مجرم محسوب و به يك تا سه سال حبس محكوم مي‌ شود.

    ماده 72 – هرگاه جرايم راجع به «‌داده پيام»‌ هاي شخصي توسط دفاتر خدمات ‌صدور گواهي الكترونيكي و ساير نهادهاي مسؤول ارتكاب يابد، مرتكب به حداكثر ‌مجازات مقرر در ماده (71) اين قانون محكوم خواهد شد.

    ماده 73 – اگر به واسطه بي‌ مبالاتي و بي ‌احتياطي دفاتر خدمات صدور گواهي ‌الكترونيكي جرايم راجع به «داده پيام» ‌هاي شخصي روي دهد، مرتكب به سه ماه تا يك ‌سال حبس و پرداخت جزاي نقدي معادل 000 /000 /150 ريال محكوم ‌مي‌شود.

     

    مبحث چهارم – نقض حفاظت از «‌داده پيام» در بستر مبادلات الكترونيكي

    فصل اول – نقض حق مؤلف

    ماده 74 – هر كس در بستر مبادلات الكترونيكي با تكثير، اجرا و توزيع (‌عرضه و ‌نشر) مواردي كه در قانون حمايت حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان مصوب 3 /9 /1348 و قانون ترجمه و تكثير كتب و نشريات و آثار صوتي مصوب 26 /9 /1352 و ‌قانون حمايت از حقوق پديدآورندگان نرم‌افزارهاي رايانه ‌اي مصوب 4 /10 /1379، منوط ‌بر آنكه امور مذكور طبق مصوبات مجلس شوراي اسلامي مجاز شمرده شود، در صورتي‌ كه حق تصريح شده مؤلفان را نقض نمايد به مجازات سه ماه تا يك سال حبس و جزاي ‌نقدي به ميزان 000 /000 /150 ريال محكوم خواهد شد.

     

    فصل دوم – نقض اسرار تجاري

    ماده 75 – متخلفين از ماده (64) اين قانون و هر كس در بستر مبادلات الكترونيكي‌ به منظور رقابت، منفعت و يا ورود خسارت به بنگاه ‌هاي تجاري، صنعتي، اقتصادي و‌ خدماتي، با نقض حقوق قراردادهاي استخدام مبني بر عدم افشاي اسرار شغلي و يا ‌دستيابي غيرمجاز، اسرار تجاري آنان را براي خود تحصيل نموده و يا براي اشخاص ثالث ‌افشا نمايد به حبس از شش ماه تا دو سال و نيم، و جزاي نقدي معادل 000 /000 /250 ريال محكوم خواهد شد.

     

    فصل سوم – نقض علايم تجاري

    ماده 76 – متخلفان از ماده (66) اين قانون به يك تا سه سال حبس و جزاي نقدي از ‌000 /000 /100 تا 000 /000 /250 ريال محكوم ‌خواهند شد.

     

    فصل چهارم – ساير

    ماده 77 – ساير جرايم، آيين دادرسي و مقررات مربوط به صلاحيت جزايي و ‌روش‌ هاي همكاري بين ‌المللي قضايي جزايي مرتبط با بستر مبادلات الكترونيكي ‌به ‌موجب قانون خواهد بود.

     

    باب پنجم – جبران خسارت

    ماده 78 – هرگاه در بستر مبادلات الكترونيكي در اثر نقص يا ضعف سيستم ‌مؤسسات خصوصي و دولتي، به‌ جز در نتيجه قطع فيزيكي ارتباط الكترونيكي، خسارتي به ‌اشخاص وارد شود، مؤسسات مزبور مسؤول جبران خسارات وارده مي ‌باشند مگر اينكه‌ خسارات وارده ناشي از فعل شخصي افراد باشد كه در اين صورت جبران خسارات برعهده اين اشخاص خواهد بود.

     

    باب ششم – متفرقه

    ماده 79 (اصلاحي 08ˏ04ˏ1390)- وزارت صنعت، معـدن و تجارت موظف است زمينه ‌هاي مرتبط با تجارت الكترونيكي را ‌كه در اجراي اين قانون مؤثر مي‌ باشند شناسائي كرده و با ارائه پيشنهاد و تأييد شوراي‌ عالي فناوري اطلاعات، خواستار تدوين مقررات مربوطه و آئين ‌نامه‌ هاي اين قانون توسط ‌نهادهاي ذي ‌ربط شود. اين آئين ‌نامه ‌ها و مقررات پس از تصويب هيأت وزيران به مرحله ‌اجرا در خواهند آمد. ساير آئين ‌نامه‌ هاي مورد اشاره در اين قانون به ترتيب ذيل تهيه‌ خواهند شد:

    ‌الف – آئين ‌نامه مربوط به مواد (38) و (42) اين قانون به پيشنهاد وزارتخانه ‌هاي ‌صنعت، معـدن و تجارت ، امور اقتصادي و دارائي، سازمان مديريت و برنامه‌ ريزي كشور و بانك مركزي‌ جمهوري اسلامي ايران تهيه و به تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد.

    ب – آئين ‌نامه مربوط به مواد (56) و (57) اين قانون به پيشنهاد وزارتخانه‌ هاي‌ صنعت، معـدن و تجارت و فرهنگ و ارشاد اسلامي و سازمان مديريت و برنامه ‌ريزي كشور تهيه و‌ به‌ تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد.

    ج – آئين نامه مربوط به ماده (60) اين قانون به پيشنهاد وزارت بهداشت، درمان و ‌آموزش پزشكي و سازمان مديريت و برنامه ‌ريزي كشور تهيه و به تصويب هيأت وزيران ‌خواهد رسيد.

    ماده 80 (اصلاحي 08ˏ04ˏ1390)- وزارت صنعت، معـدن و تجارت موظف است به منظور حمايت از فعاليت‌ هاي تجارت ‌الكترونيكي، با تجميع واحدهاي ذي ‌ربط، مركزي را در اين وزارتخانه ايجاد نمايد. ‌اساسنامه و آيين ‌نامه اين مركز به پيشنهاد مشترك وزارت صنعت، معـدن و تجارت و سازمان مديريت و ‌برنامه ‌ريزي كشور تهيه و به تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد.

    ماده 81 – اصل سازان، مخاطبين، بايگانان، مصرف كنندگان و كليه كساني كه «‌داده پيام» در اختيار دارند موظفند «داده ‌پيام»‌ هائي را كه تحت مسؤوليت خود دارند به ‌طريقي نگهداري نموده و پشتوانه (Back up) تهيه نمايند كه در صورت بروز هر گونه‌ خطري براي يك نسخه، نسخه ديگر مصون بماند.

     

    قانون فوق مشتمل بر هشتاد و يك ماده و هفت تبصره در جلسه علني روز‌ چهارشنبه مورخ هفدهم دي‌ ماه يكهزار و سيصد و هشتاد و دو مجلس شوراي اسلامي ‌تصويب و در تاريخ 24 /10 /1382 به تأييد شوراي نگهبان رسيده است.

     

    رئيس مجلس شوراي اسلامي – مهدي كروبي

     

    قانون فوق مشتمل بر هشتاد و یک ماده و هفت تبصره در جلسه علنی روز‌چهارشنبه مورخ هفدهم دی‌ماه یکهزار و سیصد و هشتاد و دو مجلس شورای اسلامی‌تصویب و در تاریخ ۱۳۸۲.۱۰.۲۴ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.

  • صفر تا 100 واردات کالا به ایران

    صفر تا 100 واردات کالا به ایران

    فهرست مطالب

    چرا واردات کالا دریچه‌ای به دنیای فرصت‌هاست؟

    اگر از هر بازاری در ایران عبور کنی – از پاساژ علاءالدین تهران گرفته تا بازار رضا در مشهد – ردپای کالاهای وارداتی را می‌بینی. موبایل‌هایی که از چین و کره آمده‌اند، پوشاکی که برچسب ترکیه دارند، مواد غذایی با بسته‌بندی اروپایی و حتی دستگاه‌های صنعتی سنگین که از آلمان و ژاپن وارد شده‌اند.

    واقعیت این است که بیش از نیمی از اقتصاد ایران به نوعی با واردات گره خورده است. واردات فقط پر کردن قفسه‌های فروشگاه‌ها نیست؛ بلکه موتور محرکی است که تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان، فروشندگان و حتی مصرف‌کنندگان را در یک زنجیره بزرگ به هم متصل می‌کند.

    اما سؤال اصلی این است: چرا بعضی‌ها از واردات ثروتمند می‌شوند و بعضی دیگر با یک بار اشتباه، همه سرمایه‌شان را از دست می‌دهند؟

    برای پاسخ به این سؤال، باید کمی به عقب برگردیم.

    تصور کن «رضا» یک جوان پرانرژی است که همیشه به تجارت علاقه داشته. او پس‌انداز چند سال کارش را جمع می‌کند و تصمیم می‌گیرد وارد کار واردات شود. یک روز در جمع دوستانش می‌شنود که فلان کالا در چین خیلی ارزان است و در ایران خریدار زیاد دارد. بدون تحقیق جدی، تمام سرمایه‌اش را روی واردات آن کالا می‌گذارد. چند ماه بعد، وقتی محموله به بندرعباس می‌رسد، تازه متوجه می‌شود که برای ترخیص نیاز به مجوز خاصی دارد. گرفتن مجوز زمان می‌برد و در این فاصله بازار اشباع می‌شود. نتیجه؟

    بخش زیادی از سرمایه رضا از بین می‌رود و او واردات را تجربه‌ای تلخ می‌داند.

    در همان زمان، تاجری دیگر به نام «فاطمه» با رویکردی متفاوت عمل می‌کند. او قبل از هر اقدامی، بازار را به‌دقت بررسی می‌کند، با خرده‌فروش‌ها و عمده‌فروش‌ها صحبت می‌کند، آمار گمرک را مطالعه می‌کند و حتی نمونه‌ای از کالا را وارد می‌کند تا واکنش بازار را بسنجد. سپس با یک فروشنده معتبر خارجی قرارداد می‌بندد و همه مراحل واردات را گام‌به‌گام و قانونی طی می‌کند. نتیجه؟ کالای او با سود مناسب در بازار عرضه می‌شود و سرمایه‌اش چند برابر می‌گردد.

    این دو داستان، خلاصه‌ای از سرنوشت هزاران نفر در بازار ایران است. واردات می‌تواند سکوی پرتاب باشد یا باتلاقی برای بلعیدن سرمایه. تفاوت بین موفقیت و شکست، در دانستن یا ندانستن مسیر است.

    واردات، مثل یک جاده طولانی است که ایستگاه‌های مشخصی دارد: شناخت بازار، انتخاب کالای درست، دریافت کارت بازرگانی، ثبت سفارش، تأمین ارز، حمل‌ونقل، ترخیص و نهایتاً توزیع در بازار داخلی. کسی که نقشه‌ی این جاده را داشته باشد، می‌تواند مطمئن و با آرامش حرکت کند. اما کسی که بی‌نقشه وارد شود، در هر پیچ با مانعی بزرگ روبه‌رو خواهد شد.

    این مقاله در تجارت سبز برای همین طراحی شده است؛ تا نقشه‌ی صفر تا 100 واردات کالا به ایران را در اختیار تو بگذارد. چه یک کارآفرین تازه‌کار باشی که اولین قدم‌هایت را برمی‌داری، و چه یک مدیر باتجربه که به دنبال گسترش کسب‌وکار خود هستی، این راهنما تو را قدم‌به‌قدم همراهی خواهد کرد.

    تصور کنید در بازاری قدم می‌زنید که مرزهای جغرافیایی در آن معنایی ندارند. بازاری که در آن می‌توانید بهترین و باکیفیت‌ترین محصولات را از هر گوشه دنیا انتخاب کرده و به دست مصرف‌کننده‌ای برسانید که مشتاقانه منتظر آن است. این، جادوی واردات است؛ یک ماجراجویی پرسود و هیجان‌انگیز که می‌تواند کسب‌وکار شما را متحول کند. اما مانند هر سفر بزرگ دیگری، این مسیر نیز نقشه و راهنمای خود را می‌طلبد.

    صفر تا 100 واردات کالا به ایران

    ما در تجارت سبز، تصمیم گرفتیم این نقشه راه را به صورت کامل و رایگان در اختیار شما قرار دهیم. این یک دوره آموزشی جامع است که شما را قدم به قدم، از اولین جرقه‌های ذهنی برای انتخاب کالا تا لحظه‌ای که محصولتان را در انبار خود تحویل می‌گیرید، همراهی می‌کند. در اینجا لیستی از مراحل را به شما می‌دهیم؛ داستانی را روایت کنیم که در آن، شما قهرمان اصلی هستید و با هر چالشی که روبرو می‌شوید، با دانش و ابزاری که ما در اختیارتان می‌گذاریم، آن را با موفقیت پشت سر می‌گذارید.

    برای کارآفرینان، مدیران بازرگانی، دانشجویان و هر فرد کنجکاوی نوشته‌ایم که رویای ورود به عرصه تجارت جهانی را در سر دارد. ما پیچیده‌ترین مفاهیم مانند HS Code، ثبت سفارش، تخصیص ارز و ترخیص کالا را به زبانی ساده و کاربردی برای شما شرح خواهیم داد. پس کمربندهای خود را ببندید، زیرا سفر ما به قلب دنیای واردات کالا همین الان آغاز می‌شود. با مطالعه این راهنمای جامع، شما نه تنها با صفر تا 100 واردات کالا آشنا می‌شوید، بلکه اعتماد به نفس لازم برای برداشتن اولین قدم‌های عملی را نیز به دست خواهید آورد.

    فصل اول : گام ابتدایی؛ ایده از کجا می‌آید؟ (تحقیق بازار و انتخاب هوشمندانه کالا)

    هر داستان موفقیتی در دنیای تجارت، با یک ایده درخشان آغاز می‌شود. در دنیای واردات، این ایده همان انتخاب هوشمندانه کالاست. بسیاری از افراد با این تصور که واردات هر کالایی سودآور است، بدون تحقیق و بررسی کافی وارد این عرصه می‌شوند و متأسفانه با شکست مواجه می‌شوند. اما شما قرار نیست یکی از آن‌ها باشید. در این فصل، یاد می‌گیرید که چگونه مانند یک کارآگاه حرفه‌ای، نبض بازار را در دست بگیرید، نیازهای کشف‌نشده را پیدا کنید و کالایی را انتخاب کنید که از همان ابتدا، موفقیتش تضمین شده باشد.

    ۱. بررسی نیاز بازار: گوش دادن به صدای مشتریان

    اولین و حیاتی‌ترین قدم، تحلیل و بررسی نیاز بازار است. شما باید بدانید که مردم به دنبال چه چیزی هستند؟ چه کمبودی در بازار احساس می‌شود؟ چه محصولی می‌تواند زندگی آن‌ها را آسان‌تر، بهتر یا لذت‌بخش‌تر کند؟

    • ابزارهای تحقیق بازار:
      • تحقیقات آنلاین: استفاده از ابزارهایی مانند Google Trends به شما نشان می‌دهد که مردم در ایران بیشتر به دنبال چه کلماتی می‌گردند. برای مثال، افزایش جستجوی عبارتی مانند “دستگاه تصفیه هوای خانگی” در فصول سرد سال، می‌تواند یک سیگنال قوی برای بررسی این بازار باشد.
      • بررسی فروشگاه‌های آنلاین: به وب‌سایت‌های بزرگی مانند دیجی‌کالا، ترب یا ایمالز سر بزنید. بخش محصولات پرفروش، نظرات کاربران و بخش “پرسش و پاسخ” معدن طلایی از اطلاعات است. ببینید مردم از چه محصولاتی ناراضی هستند؟ چه ویژگی‌هایی را در محصولات موجود نمی‌یابند؟ این‌ها سرنخ‌های شما برای یافتن یک کالای ایده‌آل هستند.
      • تحقیقات میدانی: به بازار بروید. با فروشندگان صحبت کنید. از دوستان و آشنایان خود نظرسنجی کنید. ببینید در زندگی روزمره با چه چالش‌هایی روبرو هستند که یک محصول وارداتی می‌تواند آن را حل کند.
      • شبکه‌های اجتماعی: گروه‌ها و کانال‌های تخصصی در تلگرام، اینستاگرام و لینکدین را دنبال کنید. بحث‌ها و گفتگوهای کاربران می‌تواند ایده‌های بکری به شما بدهد.

    مثال داستانی: فرض کنید شما در حال بررسی بازار لوازم جانبی موبایل هستید. با تحلیل نظرات کاربران در دیجی‌کالا متوجه می‌شوید که بسیاری از پاوربانک‌های موجود در بازار، یا سنگین هستند یا ظرفیت واقعی آن‌ها با عدد اعلام شده تفاوت زیادی دارد. این یک “نیاز” است. حالا شما می‌توانید به دنبال واردات پاوربانک‌هایی باشید که هم سبک، هم باکیفیت و هم دارای ظرفیت واقعی هستند. این یعنی انتخاب کالای مناسب وارداتی بر اساس یک نیاز واقعی.

    ۲. تمرکز بر نیچ مارکت (Niche Market): پادشاهی در قلمرو کوچک خود

    تلاش برای راضی کردن همه، اغلب به راضی نکردن هیچ‌کس ختم می‌شود. به جای رقابت در بازارهای بزرگ و اشباع‌شده (مانند واردات گوشی موبایل که غول‌های بزرگی در آن حضور دارند)، بر روی یک گوشه از بازار (نیچ مارکت) تمرکز کنید.

    • مزایای نیچ مارکت:
      • رقابت کمتر: شما با تعداد کمتری از واردکنندگان رقابت می‌کنید.
      • مخاطب هدف مشخص: بازاریابی برای یک گروه خاص از افراد (مثلاً واردات تجهیزات تخصصی قهوه برای کافی‌شاپ‌ها) بسیار آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر است.
      • حاشیه سود بالاتر: در بازارهای تخصصی، معمولاً می‌توانید محصولات خود را با قیمت بهتری بفروشید.

    چگونه نیچ خود را پیدا کنید؟

    علاقه‌مندی‌های خود را با نیازهای بازار ترکیب کنید. آیا به کوهنوردی علاقه دارید؟ شاید بازار نیازمند نوع خاصی از کفش‌های کوهنوردی باشد که در ایران کمیاب است. آیا متخصص کامپیوتر هستید؟ شاید قطعات خاصی برای اورکلاکینگ سیستم‌ها وجود داشته باشد که طرفداران زیادی دارد اما واردکننده مشخصی ندارد.

    به یاد داشته باشید، انتخاب کالا قلب تپنده کسب‌وکار وارداتی شماست. زمان صرف شده در این مرحله، یک سرمایه‌گذاری حیاتی برای آینده است. با صبر، تحقیق و نگاهی دقیق به اطرافتان، می‌توانید کالایی را پیدا کنید که نه تنها سودآور باشد، بلکه شما را به عنوان یک متخصص در آن حوزه به بازار معرفی کند.

    فصل دوم : قوانین بازی را بدانید (مقررات و تعرفه‌های واردات)

    تبریک! شما با موفقیت اولین مرحله را پشت سر گذاشتید و کالای رویایی خود را انتخاب کرده‌اید. اما قبل از اینکه با هیجان به سراغ پیدا کردن فروشنده بروید، باید مانند یک شطرنج‌باز حرفه‌ای، چند حرکت بعدی را پیش‌بینی کنید. در دنیای واردات، این پیش‌بینی به معنای شناخت کامل قوانین، مقررات و هزینه‌های گمرکی است. نادیده گرفتن این مرحله می‌تواند کالای شما را ماه‌ها در گمرک معطل کند یا هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده‌ای را به شما تحمیل کند که کل پروژه را از سودآوری خارج می‌کند.

     

    ۱. کد تعرفه گمرکی (HS Code): شناسنامه بین‌المللی کالای شما

    تصور کنید هر کالایی در جهان، یک کد ملی منحصربه‌فرد دارد. این کد، که به آن HS Code (Harmonized System Code) می‌گویند، یک زبان مشترک بین‌المللی برای طبقه‌بندی کالاهاست. این کد ۸ تا ۱۰ رقمی، اطلاعات حیاتی زیر را در خود جای داده است:

    • نوع و ماهیت دقیق کالا: به گمرک می‌گوید که کالای شما دقیقاً چیست.
    • میزان حقوق ورودی: درصد تعرفه‌ای که باید به گمرک بپردازید.
    • مجوزهای مورد نیاز: مشخص می‌کند که آیا برای واردات این کالا نیاز به مجوز از سازمان استاندارد، وزارت بهداشت، جهاد کشاورزی و… دارید یا خیر.
    • ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها: نشان می‌دهد که آیا ورود این کالا به کشور مجاز است یا خیر.

    واردات - HS-کنوانسیون اچ‌اس

    چگونه HS Code کالای خود را پیدا کنیم؟

    • از فروشنده بپرسید: ساده‌ترین راه این است که از تأمین‌کننده خارجی خود بخواهید که HS Code کالایی که قصد خرید آن را دارید، در پیش‌فاکتور ذکر کند.
    • کتاب مقررات صادرات و واردات: این کتاب که هر سال توسط وزارت صمت منتشر می‌شود، مرجع اصلی کدهای تعرفه و شرایط ورود کالاهاست.
    • سامانه جامع تجارت: با مراجعه به این سامانه و جستجوی نام کالا، می‌توانید کد تعرفه مربوطه را بیابید.
    • مشاوره با ترخیص‌کار: یک ترخیص‌کار حرفه‌ای و باتجربه می‌تواند به راحتی و با دقت بالا، HS Code صحیح کالای شما را تعیین کند.

    اهمیت حیاتی HS Code صحیح: اعلام یک کد اشتباه به گمرک، حتی به صورت سهوی، می‌تواند به عنوان تخلف یا قاچاق تلقی شده و جریمه‌های سنگینی برای شما به همراه داشته باشد. پس در تعیین آن نهایت دقت را به خرج دهید.

     

    ۲. بررسی شرایط و مقررات واردات: آیا چراغ سبز است؟

    پس از یافتن HS Code، باید شرایط ورود کالا را بررسی کنید. وضعیت تعرفه کالاها در کتاب مقررات به چند دسته تقسیم می‌شود:

    • کالای مجاز: کالاهایی که ورود آن‌ها با رعایت ضوابط گمرکی و اخذ مجوزهای لازم (در صورت نیاز) بلامانع است.
    • کالای مشروط: کالاهایی که ورودشان علاوه بر شرایط عمومی، نیازمند کسب یک یا چند مجوز خاص است (مانند کالاهای پزشکی که نیازمند مجوز وزارت بهداشت هستند).
    • کالای ممنوع: کالاهایی که ورود آن‌ها طبق قوانین شرعی یا دولتی ممنوع است (مانند مشروبات الکلی).

    برای بررسی این شرایط، باید به ستون “شرح تعرفه” در کتاب مقررات صادرات و واردات مراجعه کنید. در این بخش، تمام ضوابط و مجوزهای مورد نیاز برای هر کالا به تفصیل ذکر شده است. برای مثال، ممکن است جلوی تعرفه اسباب‌بازی نوشته شده باشد “نیازمند مجوز از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان”.

    ۳. محاسبه هزینه‌های گمرکی: چقدر باید کنار بگذاریم؟

    یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات واردکنندگان مبتدی، عدم محاسبه دقیق هزینه‌های تمام‌شده است. تعرفه گمرکی یا حقوق ورودی، مهم‌ترین بخش این هزینه‌هاست. فرمول کلی محاسبه آن به شرح زیر است:

    ارزش سیف کالا (CIF) * نرخ ارز اعلامی توسط گمرک * درصد تعرفه (حقوق ورودی) = هزینه گمرکی

    • ارزش سیف (CIF): این ارزش شامل سه بخش است:
      1. Cost: قیمت خرید کالا در مبدأ.
      2. Insurance: هزینه بیمه بین‌المللی.
      3. Freight: هزینه حمل و نقل بین‌المللی تا اولین گمرک ورودی.

    علاوه بر حقوق ورودی، هزینه‌های دیگری نیز در گمرک به شما تحمیل می‌شود:

    • مالیات بر ارزش افزوده (VAT): معمولاً ۹٪ از مجموع ارزش سیف و حقوق ورودی است.
    • هزینه‌های انبارداری، تخلیه و بارگیری.
    • هزینه‌های مربوط به اخذ مجوزها (مانند هزینه آزمایشگاه استاندارد).
    • نیم درصد هلال احمر.

    مثال عملی: فرض کنید می‌خواهید ۱۰۰۰ عدد ماشین حساب به ارزش هر عدد ۱۰ دلار وارد کنید.

    • ارزش کالا (Cost): ۱۰۰۰ * $۱۰ = $۱۰۰۰۰
    • هزینه حمل (Freight): فرضاً $۵۰۰
    • هزینه بیمه (Insurance): فرضاً $۱۰۰
    • ارزش سیف (CIF): $۱۰۰۰۰ + $۵۰۰ + $۱۰۰ = $۱۰۶۰۰
    • نرخ ارز گمرکی: (این نرخ توسط بانک مرکزی به صورت روزانه اعلام می‌شود، فرض کنیم ۲۸,۵۰۰ تومان است)
    • درصد تعرفه (از HS Code): فرضاً ۱۵٪

    محاسبه حقوق ورودی:

    10600 * 28500 * 0.15 = 45,315,000 تومان

    این عدد فقط حقوق ورودی است و باید مالیات بر ارزش افزوده و سایر هزینه‌ها را نیز به آن اضافه کنید تا هزینه نهایی ترخیص به دست آید. با این محاسبات دقیق، شما می‌توانید قیمت تمام‌شده کالای خود را قبل از هرگونه اقدامی تخمین بزنید و از سودآوری پروژه خود اطمینان حاصل کنید.

    امیدوارم اکنون کاملاً شفاف شده باشد. 

     

    فصل سوم: یافتن شریک تجاری ایده‌آل (منبع‌یابی و مذاکره با فروشندگان)

    شما اکنون نقشه راه را در دست دارید. کالای خود را هوشمندانه انتخاب کرده‌اید و از تمام پیچ‌وخم‌های قانونی و هزینه‌های آن آگاهید. حالا زمان آن رسیده که از مرزهای تئوری عبور کرده و وارد دنیای واقعی تعاملات بین‌المللی شوید. این فصل، هنر پیدا کردن یک تأمین‌کننده معتبر و اصول مذاکره‌ را به شما می‌آموزد که می‌تواند سرنوشت کل معامله را تغییر دهد. یافتن یک فروشنده خوب، مانند پیدا کردن یک شریک تجاری است؛ رابطه‌ای که اگر درست بنا شود، می‌تواند سال‌ها برای شما سودآوری به همراه داشته باشد.

    ۱. منبع‌یابی (Sourcing): کجا به دنبال گنج بگردیم؟

    پیدا کردن فروشنده صرفاً جستجوی نام کالا در گوگل نیست. این یک فرآیند تحقیقی دقیق برای یافتن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان معتبر، باکیفیت و خوش‌قیمت است.

     پلتفرم‌های آنلاین B2B (Business-to-Business): این وب‌سایت‌ها، بازارهای جهانی هستند که میلیون‌ها تولیدکننده و عمده‌فروش را در یکجا گرد هم آورده‌اند.

    Alibaba.com: غول بی‌رقیب در این زمینه، به‌ویژه برای منبع‌یابی از چین و شرق آسیا. این سایت به شما امکان می‌دهد تا پروفایل فروشندگان، سابقه فعالیت، بازخورد مشتریان و گواهینامه‌های آن‌ها را بررسی کنید. به دنبال فروشندگانی با نشان “Gold Supplier” و “Verified Supplier” باشید که اعتبار آن‌ها توسط سایت تأیید شده است.

     Made-in-China.com: یکی دیگر از پلتفرم‌های قدرتمند برای ارتباط مستقیم با تولیدکنندگان چینی.

     Global Sources: پلتفرمی معتبر که تمرکز ویژه‌ای بر روی محصولات الکترونیکی و نمایشگاه‌های تجاری دارد.

     Europages: اگر به دنبال تأمین‌کننده از کشورهای اروپایی هستید، این سایت یک منبع عالی است.

    نمایشگاه‌های تجاری بین‌المللی: شرکت در نمایشگاه‌های معتبر بین‌المللی (Trade Shows) یکی از بهترین روش‌ها برای یافتن تأمین‌کنندگان است. در این رویدادها، شما می‌توانید:

    • محصولات را از نزدیک ببینید و کیفیت آن‌ها را بسنجید.
    • به‌صورت رو در رو با مدیران شرکت‌ها صحبت کنید.
    • شبکه‌سازی کرده و با آخرین روندهای صنعت خود آشنا شوید.

    نمایشگاه Canton Fair در گوانگژو چین، بزرگترین نمایشگاه تجاری جهان است که هر بهار و پاییز برگزار می‌شود و تقریباً هر کالایی که فکرش را بکنید در آن یافت می‌شود.

    اتاق‌های بازرگانی مشترک: اتاق‌های بازرگانی مشترک ایران و سایر کشورها (مانند اتاق بازرگانی ایران و چین یا ایران و آلمان) می‌توانند لیست‌هایی از شرکت‌های معتبر و تأیید شده را در اختیار شما قرار دهند.

    ۲. ارزیابی و اعتبارسنجی تأمین‌کننده: چگونه به کسی در آن سوی دنیا اعتماد کنیم؟

    پس از تهیه یک لیست از تأمین‌کنندگان بالقوه، مرحله حساس اعتبارسنجی آغاز می‌شود. هرگز فریب قیمت‌های بسیار پایین یا وب‌سایت‌های پر زرق و برق را نخورید.

    بررسی پروفایل شرکت: سابقه فعالیت شرکت چقدر است؟ (شرکت‌های با سابقه بالای ۵ سال معمولاً قابل اعتمادترند). آیا گواهینامه‌های کیفی مانند ISO را دارند؟ تعداد کارمندان و حجم معاملات سالانه آن‌ها چقدر است؟

     درخواست نمونه کالا (Sample): قبل از ثبت سفارش اصلی، حتماً درخواست نمونه کنید. بابت نمونه و هزینه ارسال آن پول پرداخت کنید تا فروشنده متوجه جدیت شما شود. این هزینه، یک سرمایه‌گذاری برای جلوگیری از ضررهای هنگفت در آینده است.

     برقراری تماس تصویری: یک تماس تصویری با نماینده فروش ترتیب دهید و از او بخواهید که خط تولید، انبار و دفتر شرکت را به شما نشان دهد. این کار به شما اطمینان می‌دهد که با یک شرکت واقعی و نه یک واسطه یا کلاهبردار، در ارتباط هستید.

    جستجوی نام شرکت در اینترنت: نام شرکت را به همراه کلماتی مانند “scam” (کلاهبرداری) یا “review” (نقد و بررسی) در گوگل جستجو کنید. ببینید آیا دیگر خریداران تجربه منفی با آن‌ها داشته‌اند یا خیر.

    ۳. هنر مذاکره و دریافت پیش‌فاکتور (Proforma Invoice)

    اکنون که از اعتبار تأمین‌کننده خود اطمینان حاصل کرده‌اید، زمان مذاکره فرا رسیده است. به یاد داشته باشید، همه چیز قابل مذاکره است.

    قیمت (Price): معمولاً قیمت‌های اعلام شده در پلتفرم‌ها برای حجم‌های کم است. اگر قصد خرید در تعداد بالا (MOQ – Minimum Order Quantity) را دارید، حتماً درخواست تخفیف کنید.

    شرایط پرداخت (Payment Terms): شرایط پرداخت متداول در تجارت بین‌الملل به صورت T/T (Telegraphic Transfer) است. بهترین حالت برای خریدار، پرداخت درصدی از مبلغ به عنوان پیش‌پرداخت (مثلاً ۳۰٪) و پرداخت مابقی (۷۰٪) پس از تحویل کالا به شرکت حمل و دریافت کپی بارنامه است. از پذیرش شرایطی که شما را ملزم به پرداخت ۱۰۰٪ مبلغ قبل از تولید می‌کند، خودداری کنید.

    اینکوترمز (Incoterms): اینکوترمز، مجموعه‌ای از قوانین بین‌المللی برای تعیین مسئولیت‌های خریدار و فروشنده در قبال هزینه‌ها و ریسک‌های حمل‌ونقل است. مهم‌ترین اینکوترمزها عبارتند از:

    EXW (Ex Works): شما کالا را درب کارخانه تحویل می‌گیرید و تمام مسئولیت‌ها و هزینه‌های حمل از آنجا به بعد با شماست.

    FOB (Free On Board): فروشنده کالا را تا روی عرشه کشتی در بندر مبدأ تحویل می‌دهد و هزینه‌های مربوطه را پرداخت می‌کند. از آنجا به بعد مسئولیت با شماست. این یکی از رایج‌ترین و محبوب‌ترین روش‌ها برای واردکنندگان است.

    CIF (Cost, Insurance, and Freight): فروشنده هزینه خرید کالا، بیمه و حمل تا بندر مقصد را بر عهده می‌گیرد. (این همان ارزشی است که مبنای محاسبه حقوق گمرکی شما قرار می‌گیرد).

    پس از توافق بر سر تمام این موارد، از فروشنده بخواهید یک پیش‌فاکتور یا پروفرما اینویس (Proforma Invoice) رسمی برای شما صادر کند. این سند، قرارداد اولیه شماست و باید شامل تمام جزئیات معامله باشد: مشخصات دقیق خریدار و فروشنده، شرح کامل کالا، HS Code، قیمت واحد و قیمت کل، شرایط پرداخت، اینکوترمز، مبدأ و مقصد کالا. این پیش‌فاکتور، کلید شما برای ورود به مراحل بعدی یعنی ثبت سفارش و تخصیص ارز است.

    شما در این فصل، مهارت‌های کلیدی یک بازرگان بین‌المللی را آموختید. اکنون می‌توانید با اطمینان، بهترین شرکای تجاری را در سراسر جهان پیدا کنید، اعتبار آن‌ها را بسنجید و برای یک معامله برد-برد مذاکره کنید. با پروفرمای معتبر در دست، شما آماده‌اید تا اولین قدم رسمی را در داخل کشور بردارید.

     

    فصل چهارم: مجوز ورود (کارت بازرگانی، ثبت سفارش و اخذ مجوزها)

    شما با موفقیت یک توافق عالی با فروشنده خارجی خود انجام داده‌اید و پیش‌فاکتور (پروفرما) را در دست دارید. حالا زمان آن است که توجه خود را از بازارهای جهانی به داخل کشور و سیستم اداری ایران معطوف کنید. این فصل، دروازه ورود رسمی شما به فرآیند واردات است. در اینجا یاد می‌گیرید که چگونه هویت تجاری خود را رسمیت ببخشید، سفارش خود را در سیستم دولتی ثبت کنید و چراغ سبز سازمان‌های نظارتی را برای ورود کالایتان دریافت نمایید.

    ۱. کارت بازرگانی: گواهینامه رانندگی شما در جاده تجارت

    همان‌طور که برای رانندگی نیاز به گواهینامه دارید، برای هرگونه فعالیت واردات و صادرات نیز به کارت بازرگانی نیاز دارید. این کارت توسط اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران پس از تأیید وزارت صمت صادر می‌شود و نشان‌دهنده صلاحیت شما به عنوان یک تاجر رسمی است.

    انواع کارت بازرگانی

    این کارت انواع مختلفی دارد که در ادامه درباره آن ها صحبت خواهیم کرد.

    کارت بازرگانی تجاری

    با توجه به قوانین گمرک دارنده کارت بازرگانی می تواند در زمینه صادرات و واردات فعالیت کند. منظور از تجارت در این تعریف فعالیت های مختلفی مثل ثبت سفارش، ترخیص کالا، واردات مناطق آزاد، صادرات کالاهای مجاز، حق العمل کاری در گمرک و موارد مشابه است.

    کارت  بازرگانی خدماتی

    این کارت برای اشخاص حقوقی صار می شود که مجوز سرمایه گذاری دارند. صاحبان این کارت تنها می توانند در زمینه فعالیت خودشان کالا وارد کنند.

    کارت بازرگانی صنعتی، تولیدی

    اشخاص حقوقی که مجوزسرمایه گذاری دارند و در زمینه های فعالیت تولیدی مشغول به کار هستند، می توانند از این نوع کارت بازرگانی استفاده کنند.

    صاحبان این کارت تنها می توانند برای وارد نمودن تجهیزات کاری و یا مواد اولیه مورد نیازشان اقدام نمایند.

    کارت بازرگانی موردی

    اشخاصی که تنها یک بار می خواهند کالا ترخیص کنند می توانند برای دریافت این نوع کارت اقدام نمایند.

     

    کارت بازرگانی حقیقی: برای اشخاص عادی صادر می‌شود.

    کارت بازرگانی حقوقی: برای شرکت‌های ثبت شده صادر می‌شود.

    نکته مهم: اگر در ابتدای راه هستید و شرایط اخذ کارت بازرگانی را ندارید، می‌توانید از خدمات شرکت‌های بازرگانی که دارای کارت بازرگانی هستند (به عنوان حق‌العمل‌کار) برای انجام امور واردات خود استفاده کنید. اما برای فعالیت بلندمدت و حرفه‌ای، داشتن کارت بازرگانی شخصی یا شرکتی ضروری است.

    ۲. ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت: اعلام رسمی قصد واردات

    پس از دریافت پروفرما، مهم‌ترین و حساس‌ترین گام داخلی، ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت ایران (NTSW.ir) است. این سامانه، پنجره واحد تجارت فرامرزی کشور است و تمام فرآیندهای واردات، از ثبت سفارش گرفته تا تخصیص ارز و ترخیص کالا، در آن مدیریت و رصد می‌شود.

    فرآیند ثبت سفارش به زبان ساده:

    ورود به سامانه: با اطلاعات کارت بازرگانی خود وارد سامانه می‌شوید.

    ایجاد پرونده جدید: یک پرونده جدید برای واردات خود ایجاد می‌کنید.

    ورود اطلاعات پروفرما: تمام اطلاعات پیش‌فاکتور (اطلاعات فروشنده، خریدار، مشخصات کالا، HS Code، مقدار، ارزش، کشور مبدأ و…) را با دقت در فرم‌های مربوطه وارد می‌کنید.

    تعیین منشأ ارز: مشخص می‌کنید که ارز مورد نیاز برای این واردات را از چه محلی تأمین خواهید کرد (ارز حاصل از صادرات، ارز نیمایی از طریق سامانه، ارز از محل حساب ارزی واردکننده و…).

    ارسال برای کارشناس: پرونده را برای بررسی به کارشناس مجازی و سپس کارشناس وزارت صمت ارسال می‌کنید.

    کارشناس مربوطه، پرونده شما را از لحاظ صحت اطلاعات، مجاز بودن کالا، تعرفه و سایر موارد بررسی می‌کند. در صورت عدم وجود مشکل، پرونده شما تأیید شده و یک شماره ثبت سفارش (کد ۸ رقمی) به شما اختصاص داده می‌شود. این کد، مجوز شما برای شروع فرآیند تخصیص ارز و واردات کالاست.

    ۳. اخذ مجوزهای لازم: عبور از فیلترهای نظارتی

    همان‌طور که در فصل دوم اشاره شد، بسیاری از کالاها برای ورود به کشور نیازمند دریافت مجوز از سازمان‌های مختلفی هستند. سامانه جامع تجارت به صورت هوشمند و بر اساس HS Code کالا، به شما اعلام می‌کند که برای ثبت سفارش نهایی، نیازمند اخذ مجوز از کدام سازمان‌ها هستید.

    مهم‌ترین سازمان‌های مجوزدهنده:

    وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی: برای تمامی مواد غذایی، آشامیدنی، آرایشی، بهداشتی و تجهیزات پزشکی.

    سازمان ملی استاندارد: برای کالاهایی که مشمول استاندارد اجباری هستند (مانند بسیاری از لوازم خانگی، قطعات خودرو، اسباب‌بازی‌ها).

    وزارت جهاد کشاورزی: برای ماشین‌آلات کشاورزی، سموم، بذر و نهال.

    سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی: برای تمامی تجهیزات دارای قابلیت ارتباطی (مانند موبایل، مودم، GPS).

    کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان: برای اسباب‌بازی و لوازم‌التحریر.

    فرآیند اخذ این مجوزها نیز عمدتاً از طریق سامانه‌های الکترونیکی همان سازمان‌ها و با ارائه اسناد و مدارک فنی کالا انجام می‌شود. معمولاً باید قبل از نهایی شدن ثبت سفارش، این مجوزها را دریافت کرده و شماره آن‌ها را در سامانه جامع تجارت وارد کنید. عدم توجه به این مرحله می‌تواند باعث شود کالای شما در گمرک باقی بماند و اجازه ترخیص نگیرد.

    با پشت سر گذاشتن این بخش، شما عملاً مجوز رسمی دولت برای واردات کالای خود را دریافت کرده‌اید. شما دیگر یک ایده پرداز نیستید، بلکه یک بازرگان رسمی هستید که پرونده‌ای معتبر در سیستم تجاری کشور دارد. اکنون زمان آن رسیده که وارد یکی از چالش‌برانگیزترین اما حیاتی‌ترین مراحل شوید: تأمین ارز و انتقال پول به آن سوی مرزها.

     

    فصل پنجم: شاه‌کلید معامله؛ تأمین و انتقال ارز (گشایش اعتبار و حواله)

    شما با موفقیت تمام مجوزهای لازم را کسب کرده و سفارش خود را در سامانه جامع تجارت ثبت کرده‌اید. اکنون به یکی از حیاتی‌ترین و شاید پرچالش‌ترین مراحل واردات کالا می‌رسید: پرداخت پول به فروشنده خارجی. به دلیل محدودیت‌های بانکی و قوانین پیچیده ارزی در کشور، این مرحله نیازمند دقت و آگاهی بالایی است. در این فصل، ما قفل این مرحله را برای شما باز می‌کنیم و به شما نشان می‌دهیم چگونه با موفقیت ارز مورد نیاز خود را تأمین و به آن سوی مرزها منتقل کنید.

    تخصیص ارز: دریافت مجوز خرید ارز رسمی

    در ایران، شما نمی‌توانید به سادگی به صرافی مراجعه کرده و هر مقدار ارز که می‌خواهید برای واردات خریداری کنید. فرآیند تأمین ارز برای واردات باید از طریق سیستم بانکی کشور و تحت نظارت بانک مرکزی انجام شود. به این فرآیند “تخصیص ارز” گفته می‌شود.

    سامانه نیما (نظام یکپارچه معاملات ارزی): قلب تپنده ارز تجاری ( این سامانه در سال 1403 به سامانه مبادلات سامانه مبادلات طلا و ارز تغییر نام و عملکرد داد)

    بخش بزرگی از ارز مورد نیاز برای واردات از طریق سامانه نیما تأمین می‌شود. در این سامانه، صادرکنندگان ارز حاصل از صادرات خود را عرضه کرده و واردکنندگان، خریداران آن هستند. نرخ ارز در این سامانه بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود و به “نرخ ارز نیمایی” معروف است. بعد از تغییر سامانه خرید ارز نیما به سامانه مبادلات طلا و ارز، نرخ ارز نیمایی به نرخ ارز سامانه مبادلات طلا و ارز تغییر کرد.

    مراحل کلیدی فرآیند تخصیص ارز:

    ورود به صف تخصیص ارز:  مدت زمان انتظار در این صف به عواملی مانند اولویت کالای شما (کالاهای اساسی و ضروری در اولویت بالاتری قرار دارند) و میزان منابع ارزی موجود در کشور بستگی دارد. این مرحله ممکن است از چند روز تا چند ماه به طول بینجامد.

    اخذ گواهی ثبت آماری (کد ساتا): پس از تأیید ثبت سفارش شما در وزارت صمت، باید به بانک عامل خود (بانکی که در آن حساب دارید و قصد دارید فرآیندهای ارزی را از طریق آن انجام دهید) مراجعه کنید. بانک بر اساس ثبت سفارش شما، درخواستی را در سامانه بانک مرکزی ثبت می‌کند که به آن “گواهی ثبت آماری” یا کد ساتا می‌گویند. این کد در واقع پیش‌نیاز ورود به صف تخصیص ارز است.

    صدور اعلامیه تأمین ارز: هنگامی که نوبت شما در صف فرا می‌رسد، بانک مرکزی به بانک عامل شما “اعلامیه تأمین ارز” را صادر می‌کند. این نامه به این معناست که مجوز خرید ارز نیمایی برای شما صادر شده است و شما فرصت محدودی (معمولاً 30 روز کاری) برای خرید ارز و انتقال آن دارید.

    ۱۰. انجام معاملات ارزی: انتخاب روش پرداخت

    پس از دریافت مجوز تأمین ارز، باید روش انتقال پول به فروشنده را مشخص کنید. دو روش اصلی برای این کار وجود دارد: گشایش اعتبار اسنادی (LC) و حواله ارزی (T/T).

    الف) گشایش اعتبار اسنادی (Letter of Credit – LC): امن‌ترین روش برای طرفین

    اعتبار اسنادی، یک تعهد بانکی است. در این روش، بانک شما (به درخواست شما) متعهد می‌شود که در صورت ارائه اسناد حمل مطابق با شرایط قرارداد توسط فروشنده، مبلغ معامله را به او پرداخت کند.

    مزایا:

    امنیت بالا برای خریدار: تا زمانی که فروشنده کالا را ارسال نکند و اسناد بی‌نقص را ارائه ندهد، پولی پرداخت نمی‌شود.

    امنیت بالا برای فروشنده: فروشنده اطمینان دارد که پس از ارسال کالا، پول خود را از یک بانک معتبر دریافت خواهد کرد.

    معایب:

    فرآیند پیچیده و زمان‌بر: نیاز به تشریفات بانکی زیادی دارد.

    هزینه بالاتر: بانک‌ها برای گشایش LC کارمزد دریافت می‌کنند.

    این روش معمولاً برای معاملات بزرگ، خریدهای اول از یک تأمین‌کننده جدید یا زمانی که سطح اعتماد بین طرفین پایین است، توصیه می‌شود.

    ب) حواله ارزی تلگرافی (Telegraphic Transfer – T/T): سریع و رایج

    حواله T/T، روشی مستقیم و سریع برای انتقال پول از حساب شما به حساب فروشنده است. همانطور که در فصل سوم اشاره شد، معمولاً بخشی از مبلغ (مثلاً ۳۰٪) به عنوان پیش‌پرداخت و مابقی پس از ارسال کالا حواله می‌شود.

    مزایا:

    سرعت بالا: انتقال پول معمولاً طی چند روز کاری انجام می‌شود.

    فرآیند ساده‌تر و هزینه کمتر: نسبت به LC بسیار ساده‌تر است.

    معایب:

    ریسک بالاتر برای خریدار: اگر کل مبلغ را پیش از ارسال پرداخت کنید و فروشنده کلاهبردار باشد، ریسک از دست رفتن پول وجود دارد. (به همین دلیل است که اعتبارسنجی فروشنده در فصل سوم اهمیت حیاتی دارد).

    ۱۱. تأمین ارز و انتقال وجه نهایی

    پس از انتخاب روش پرداخت، باید معادل ریالی مبلغ ارزی را به حساب بانک عامل خود واریز کنید. سپس از طریق یک صرافی معتبر و مورد تأیید بانک، ارز نیمایی خریداری شده و فرآیند انتقال وجه به حساب فروشنده خارجی انجام می‌شود. پس از انجام حواله، “اعلامیه وصول” یا “رسید سوئیفت” به شما تحویل داده می‌شود که سند قطعی انتقال پول است. این سند را باید به دقت نگهداری کنید زیرا برای ارائه به گمرک ضروری است.

    شما با موفقیت از یکی از بزرگترین گردنه‌های مسیر واردات عبور کردید. پول به حساب فروشنده نشسته و او آماده ارسال کالای شماست. اکنون زمان آن رسیده که برای سفر هیجان‌انگیز کالایتان از مبدأ تا رسیدن به مرزهای ایران برنامه‌ریزی کنید.

     

    فصل ششم: سفر کالا؛ حمل و نقل بین‌المللی، بیمه و بازرسی

    با پرداخت وجه، چراغ سبز تولید و آماده‌سازی محموله شما توسط فروشنده روشن می‌شود. حالا شما باید نقش یک مدیر تدارکات بین‌المللی را بازی کنید. در این فصل، شما با تمام جزئیات مربوط به حمل و نقل کالا، بیمه کردن آن در برابر خطرات و در صورت نیاز، بازرسی کیفی و کمی قبل از ارسال آشنا می‌شوید. مدیریت صحیح این مرحله تضمین می‌کند که کالای شما سالم، کامل و به‌موقع به گمرک ایران برسد.

    ۱۲. عقد قرارداد حمل و بیمه: سپردن امانت به دست متخصصان

    انتخاب یک شرکت حمل و نقل بین‌المللی معتبر (Freight Forwarder) یکی از مهم‌ترین تصمیمات شما در این مرحله است. این شرکت‌ها مسئولیت هماهنگی تمام امور مربوط به جابجایی کالای شما از درب کارخانه فروشنده تا گمرک مقصد را بر عهده می‌گیرند.

    انواع روش‌های حمل و نقل:

    حمل دریایی (Sea Freight):

    مزایا: بسیار مقرون‌به‌صرفه برای بارهای حجیم و سنگین.

    معایب: زمان‌بر بودن (معمولاً بین ۲۰ تا ۴۰ روز از چین تا ایران).

    گزینه‌ها: شما می‌توانید یک کانتینر کامل (FCL – Full Container Load) یا بخشی از فضای یک کانتینر (LCL – Less than Container Load) را برای بار خود اجاره کنید.

    حمل هوایی (Air Freight):

    مزایا: بسیار سریع (معمولاً بین ۳ تا ۷ روز).

    معایب: هزینه بسیار بالاتر نسبت به حمل دریایی؛ مناسب برای کالاهای سبک، گران‌قیمت یا فاسدشدنی.

    حمل زمینی (Road Freight):

    عمدتاً برای واردات از کشورهای همسایه مانند ترکیه و کشورهای حوزه CIS استفاده می‌شود.

    عقد قرارداد بیمه باربری:

    هیچ‌گاه، تأکید می‌کنیم هیچ‌گاه، کالای خود را بدون بیمه حمل نکنید. اقیانوس‌ها و مسیرهای هوایی پر از خطرات پیش‌بینی‌نشده هستند. بیمه باربری (Cargo Insurance) محموله شما را در برابر حوادثی مانند غرق شدن کشتی، آتش‌سوزی، سرقت و آسیب‌دیدگی فیزیکی محافظت می‌کند. هزینه بیمه در مقایسه با ارزش کل محموله بسیار ناچیز است، اما آرامش خاطری که به شما می‌دهد، бесценно است. شرکت حمل معمولاً خدمات بیمه را نیز ارائه می‌دهد.

     

    بازرسی کالا (در صورت نیاز): اطمینان قبل از حرکت

    برای معاملات بزرگ یا واردات کالاهای حساس و پیچیده، استفاده از خدمات یک شرکت بازرسی کالا (Pre-Shipment Inspection – PSI) به شدت توصیه می‌شود. این شرکت‌های بین‌المللی (مانند SGS یا Bureau Veritas) به عنوان چشم و گوش شما در کشور مبدأ عمل می‌کنند.

    وظایف شرکت بازرسی:

    بازرسی کیفی: تطبیق کیفیت کالای تولید شده با مشخصات فنی توافق شده در قرارداد.

    بازرسی کمی: شمارش تعداد کالاها و اطمینان از صحت تعداد ارسالی.

    بازرسی بسته‌بندی: بررسی استاندارد بودن بسته‌بندی برای جلوگیری از آسیب در حین حمل.

    نظارت بر بارگیری: حصول اطمینان از بارگیری صحیح کالا در کانتینر.

    پس از انجام بازرسی، شرکت یک “گواهی بازرسی (Certificate of Inspection – COI)” صادر می‌کند. داشتن این گواهی به شما اطمینان می‌دهد که همان چیزی را که سفارش داده‌اید، دریافت خواهید کرد. همچنین در برخی موارد، داشتن این گواهی برای ارائه به بانک (در روش LC) یا گمرک الزامی است.

    تهیه اسناد حمل و آغاز سفر بین‌المللی

    پس از آماده شدن کالا و انجام بازرسی، فروشنده با هماهنگی شرکت حمل، محموله را تحویل می‌دهد. در این مرحله، مهم‌ترین اسناد مربوط به حمل صادر می‌شوند:

    بارنامه (Bill of Lading – B/L برای حمل دریایی یا Airway Bill – AWB برای حمل هوایی): این سند، شناسنامه محموله شما و مهم‌ترین سند در فرآیند حمل است. بارنامه در واقع رسید تحویل کالا به شرکت حمل و همچنین سند مالکیت کالا در طول مسیر است. بدون اصل این سند، شما نمی‌توانید کالا را در گمرک مقصد ترخیص کنید.

    فاکتور تجاری (Commercial Invoice): لیست قیمت و مشخصات کالا که توسط فروشنده صادر می‌شود.

    لیست عدل‌بندی (Packing List): سندی که جزئیات محتویات هر بسته، وزن و ابعاد آن‌ها را نشان می‌دهد.

    گواهی مبدأ (Certificate of Origin): سندی که نشان می‌دهد کالا در کدام کشور ساخته شده است و توسط اتاق بازرگانی کشور مبدأ صادر می‌شود.

    با صدور این اسناد، سفر کالای شما رسماً آغاز می‌شود. شرکت حمل به شما یک شماره رهگیری می‌دهد که از طریق آن می‌توانید به صورت آنلاین، موقعیت کشتی یا هواپیمای حامل بار خود را رصد کنید. این انتظار شیرین تا رسیدن کالا به ایران، فرصت مناسبی است تا خود را برای مرحله نهایی، یعنی نبرد ترخیص کالا از گمرک، آماده کنید.

    بسیار خب! با انرژی ادامه می‌دهیم و به حساس‌ترین و آخرین مراحل عملیاتی سفر واردات کالا می‌پردازیم. این بخش‌ها را نیز با همان رویکرد داستانی و تمرکز ویژه بر نکات کلیدی سئو پیش خواهیم برد.

     

    فصل هفتم: ورود به دروازه نهایی؛ تشریفات گمرکی و اظهار کالا

    پس از روزها و هفته‌ها انتظار، بالاخره این خبر هیجان‌انگیز را از شرکت حمل دریافت می‌کنید: “محموله شما به گمرک ایران رسید.” این لحظه، ترکیبی از هیجان و دلهره است. کالای شما سفر طولانی خود را به سلامت به پایان رسانده، اما اکنون باید از آخرین و مهم‌ترین دروازه عبور کند: گمرک جمهوری اسلامی ایران. در این فصل، شما یاد می‌گیرید که چگونه به صورت رسمی ورود کالای خود را اعلام کرده و پرونده ترخیص آن را به جریان بیندازید. دقت و سرعت عمل در این مرحله، کلید جلوگیری از هزینه‌های اضافی مانند انبارداری است.

    ورود کالا به گمرک و دریافت قبض انبار

    به محض رسیدن کشتی یا هواپیما، محموله شما توسط متصدیان حمل در انبارهای گمرک تخلیه می‌شود. این انبارها، اماکن حفاظت‌شده و تحت نظارت مستقیم گمرک هستند. پس از تخلیه و بررسی‌های اولیه، سندی به نام “قبض انبار” برای محموله شما صادر می‌شود.

    قبض انبار چیست؟

    این سند در واقع حکم شناسنامه ورود کالای شما به محوطه گمرکی را دارد و شامل اطلاعات حیاتی زیر است:

    1. نام صاحب کالا (که شما هستید)
    2. نام شرکت حمل
    3. نوع و تعداد بسته‌ها
    4. وزن خالص و ناخالص کالا
    5. تاریخ ورود به انبار

    قبض انبار الکترونیکی: امروزه این فرآیند عمدتاً به صورت الکترونیکی انجام می‌شود و شرکت حمل، اطلاعات قبض انبار را در سامانه EPL (Electronic Packing List) ثبت می‌کند. شما برای شروع فرآیند اظهار، به این اطلاعات نیاز حیاتی دارید. این سند، مجوز رسمی شما برای شروع تشریفات گمرکی است.

    ارائه اسناد به گمرک و تنظیم اظهارنامه گمرکی

    اکنون زمان آن است که تمام اسنادی را که در طول این سفر جمع‌آوری کرده‌اید، گرد هم آورید. شما یا ترخیص‌کار معتمدتان باید بر اساس این اسناد، اظهارنامه گمرکی را در سامانه EPL تنظیم کنید. این مرحله، قلب فرآیند ترخیص است. شما در حال اعلام رسمی به گمرک هستید که دقیقاً چه کالایی، با چه ارزشی و با چه مشخصاتی وارد کرده‌اید.

    چک‌لیست اسناد ضروری برای اظهار کالا:

    1. پروفرما اینویس (Proforma Invoice): پیش‌فاکتور اولیه.
    2. فاکتور تجاری (Commercial Invoice): فاکتور نهایی خرید.
    3. لیست عدل‌بندی (Packing List): جزئیات بسته‌بندی.
    4. بارنامه (B/L یا AWB): سند مالکیت و حمل کالا.
    5. گواهی مبدأ (Certificate of Origin): سند کشور سازنده.
    6. بیمه‌نامه (Insurance Policy): سند بیمه باربری.
    7. اعلامیه تأمین ارز یا رسید سوئیفت: سند انتقال وجه به فروشنده.
    8. کد ثبت سفارش (کد ۸ رقمی): که در فصل چهارم اخذ کردید.
    9. مجوزهای قانونی لازم: مانند مجوز بهداشت، استاندارد و… (که در ادامه توضیح داده می‌شود).
    10. گواهی بازرسی (COI): در صورتی که بازرسی در مبدأ انجام شده باشد.

    فرآیند ثبت اظهارنامه در سامانه EPL:

    وارد کردن اطلاعات در این سامانه نیازمند دقت بسیار بالایی است. هرگونه مغایرت بین اطلاعات اظهار شده توسط شما و اسناد یا خود کالا، می‌تواند منجر به جریمه‌های سنگین شود. اطلاعاتی مانند HS Code، ارزش کالا، وزن و تعداد باید دقیقاً مطابق با اسناد باشند. پس از تکمیل فرم‌ها و بارگذاری اسناد، اظهارنامه را “کوتاژ” می‌کنید. با این کار، یک شماره سریال منحصربه‌فرد به اظهارنامه شما اختصاص داده می‌شود و پرونده شما رسماً در سیستم گمرک به جریان می‌افتد.

    دریافت گواهی‌های لازم در مقصد (در صورت نیاز)

    همانطور که در فصل چهارم اشاره شد، برخی کالاها برای ترخیص نهایی نیازمند اخذ مجوز از سازمان‌های خاصی هستند. حتی اگر برای ثبت سفارش مجوز اولیه را گرفته باشید، در این مرحله ممکن است نیاز به بازرسی و دریافت تأییدیه نهایی از نماینده همان سازمان مستقر در گمرک داشته باشید.

    استاندارد اجباری: اگر کالای شما مشمول استاندارد اجباری باشد، کارشناس سازمان استاندارد مستقر در گمرک، از محموله شما نمونه‌برداری کرده و برای آزمایش به آزمایشگاه‌های معتبر ارسال می‌کند. ترخیص نهایی کالا منوط به دریافت “گواهی انطباق” (COC) از سازمان استاندارد است.

    مجوز وزارت بهداشت: برای کالاهای غذایی و بهداشتی، کارشناس وزارت بهداشت از کالا نمونه‌برداری کرده و تأییدیه نهایی سلامت و قابلیت مصرف را صادر می‌کند.

    قرنطینه نباتی: برای محصولات کشاورزی و چوبی، این مجوز برای جلوگیری از ورود آفات به کشور ضروری است.

    هماهنگی برای انجام این بازرسی‌ها و دریافت سریع‌تر گواهی‌ها، یکی از وظایف اصلی ترخیص‌کار شماست تا از اتلاف وقت و افزایش هزینه‌ها جلوگیری شود.

    شما با موفقیت پرونده خود را در گمرک به جریان انداخته‌اید. اسناد شما کامل است و درخواست‌های بازرسی ارسال شده‌اند. حالا باید منتظر بمانید تا سیستم هوشمند گمرک، سرنوشت بررسی محموله شما را تعیین کند.

     

    فصل هشتم صفر تا 100 واردات کالا به ایران: لحظه حقیقت؛ ارزیابی، پرداخت و خروج نهایی

    پس از ثبت کوتاژ، پرونده شما وارد مرحله “دایره مسیر” یا “تعیین مسیر ارزیابی” می‌شود. سیستم هوشمند گمرک بر اساس عواملی مانند سابقه واردکننده، نوع کالا، کشور مبدأ و میزان ریسک، یکی از سه مسیر زیر را برای اظهارنامه شما تعیین می‌کند. این مسیر، مشخص می‌کند که فرآیند بررسی کالای شما چقدر سریع و با چه میزان کنترلی انجام خواهد شد.

    ارزیابی و بازرسی کالا: مسیرهای سه‌گانه گمرکی

    مسیر سبز: این مسیر، سریع‌ترین و بهترین حالت ممکن است. در این حالت، گمرک به اسناد و اظهارات شما اعتماد کامل کرده و کالا بدون نیاز به بازرسی فیزیکی یا بررسی اسناد، مستقیماً به مرحله پرداخت و صدور مجوز بارگیری می‌رود. این مسیر معمولاً برای واردکنندگان خوش‌سابقه و کالاهای استراتژیک در نظر گرفته می‌شود.

    مسیر زرد: در این مسیر، نیازی به بازرسی فیزیکی کالا نیست، اما کارشناس گمرک (ارزیاب) اسناد شما را به دقت بررسی می‌کند. مواردی مانند ارزش اظهاری، HS Code، مجوزها و مطابقت اسناد با یکدیگر کنترل می‌شوند. در صورت عدم وجود مغایرت، پرونده به مرحله بعدی می‌رود.

    مسیر قرمز: این مسیر، سخت‌گیرانه‌ترین و زمان‌برترین حالت است. در مسیر قرمز، علاوه بر بررسی کامل اسناد توسط ارزیاب، محموله شما باید به صورت فیزیکی نیز بازرسی شود. ارزیاب گمرک به انبار مراجعه کرده و کالا را از نزدیک با مشخصات اظهار شده و اسناد تطبیق می‌دهد. هرگونه مغایرت، حتی در تعداد یا مدل، می‌تواند فرآیند را متوقف کرده و منجر به جریمه شود.

    تعیین ارزش کالا (TSC): یکی از مهم‌ترین وظایف ارزیاب، تأیید ارزش اظهاری شماست. گمرک دارای یک سامانه جامع به نام “سامانه تعیین ارزش کالا (TSC)” است که در آن، سوابق ارزش کالاهای مشابه وارداتی ثبت شده است. اگر ارزش اظهاری شما بسیار پایین‌تر از این سوابق باشد، ارزیاب ممکن است ارزش را نپذیرفته و ارزش بالاتری را مبنای محاسبه حقوق ورودی قرار دهد که به آن “ما به التفاوت” می‌گویند.

    پرداخت حقوق ورودی، مالیات و سایر عوارض

    پس از تأیید نهایی توسط ارزیاب و کارشناسان فنی، مبلغ نهایی قابل پرداخت به شما اعلام می‌شود. این مبلغ که در فصل دوم نحوه محاسبه آن را آموختید، شامل موارد زیر است:

    • حقوق ورودی (بر اساس درصد تعرفه و ارزش گمرکی)
    • مالیات بر ارزش افزوده (VAT)
    • نیم درصد عوارض هلال احمر
    • هزینه‌های دیگر مانند انبارداری، تخلیه و بارگیری

    شما باید این مبلغ را از طریق درگاه‌های پرداخت آنلاین یا به صورت فیش بانکی به حساب گمرک واریز نمایید.

    ترخیص کالا و حمل به مقصد نهایی

    پس از واریز وجوه، “پروانه سبز گمرکی” برای محموله شما صادر می‌شود. این سند، مجوز نهایی خروج کالای شما از گمرک است. تبریک! شما سخت‌ترین مرحله را با موفقیت پشت سر گذاشته‌اید.

    مراحل نهایی خروج:

    پرداخت هزینه انبارداری: با پروانه سبز به دفتر انبارها مراجعه کرده و هزینه انبارداری (از روز ورود تا روز خروج) را تسویه می‌کنید.

    دریافت بیجک انبار: پس از تسویه، انبار به شما اجازه بارگیری کالا را می‌دهد.

    هماهنگی با وسیله حمل داخلی: یک کامیون یا تریلر برای حمل کالای شما از گمرک به انبار شخصیتان هماهنگ می‌کنید.

    خروج از درب گمرک: راننده با در دست داشتن پروانه سبز و بیجک انبار، به درب خروج گمرک مراجعه کرده و پس از کنترل نهایی، رسماً از محوطه گمرکی خارج می‌شود.

    کالای شما اکنون در خاک ایران و در اختیار شماست. این پایان سفر واردات و آغاز کسب‌وکار شماست.

    فصل نهم: پایان سفر، آغاز کسب‌وکار (توزیع و عرضه در بازار)

    شما موفق شدید! کالایی که روزی تنها یک ایده در ذهن شما بود، اکنون در انبارتان قرار دارد. اما این پایان ماجرا نیست، بلکه آغاز یک فصل جدید است: رساندن محصول به دست مشتری نهایی. موفقیت نهایی شما در گرو استراتژی صحیح برای فروش و توزیع کالاست.

    انبارداری و لجستیک داخلی: کالاهای خود را به صورت منظم و استاندارد در انبار بچینید تا دسترسی و مدیریت موجودی آسان باشد.

    قیمت‌گذاری: با محاسبه دقیق تمام هزینه‌هایی که از روز اول تا کنون متحمل شده‌اید (قیمت خرید، حمل، بیمه، گمرک، انبارداری و…)، قیمت تمام شده کالا را به دست آورید. سپس با در نظر گرفتن حاشیه سود منطقی و بررسی قیمت رقبا، قیمت نهایی فروش را تعیین کنید.

    کانال‌های توزیع: تصمیم بگیرید که کالای خود را چگونه به فروش خواهید رساند:

    فروش مستقیم به مصرف‌کننده (B2C): از طریق یک وب‌سایت فروشگاهی، شبکه‌های اجتماعی یا یک فروشگاه فیزیکی.

    فروش عمده به کسب‌وکارها (B2B): فروش به فروشگاه‌های دیگر، توزیع‌کنندگان منطقه‌ای یا شرکت‌ها.

    همکاری با پلتفرم‌های آنلاین: فروش محصول در مارکت‌پلیس‌های بزرگی مانند دیجی‌کالا.

    بازاریابی و فروش: برای کالای وارداتی خود یک داستان بسازید. مزیت‌های رقابتی آن را برجسته کنید. از ابزارهای بازاریابی دیجیتال، تبلیغات و شبکه‌های اجتماعی برای معرفی محصول خود به مخاطبان هدف استفاده کنید.

    تبریک! شما سفر صفر تا صد واردات کالا را با موفقیت به پایان رساندید. این راهنمای تجارت سبز، نقشه راه شما در این مسیر پرماجرا بود. اکنون دانش و اعتماد به نفس لازم برای تبدیل شدن به یک تاجر بین‌المللی موفق را در اختیار دارید. دنیای تجارت، منتظر قدم‌های بعدی شماست.

    در این مقاله با صفر تا 100 واردات کالا به ایران آشنا شدید. البته که هنوز سوالات بیشماری در ذهن تان دارید. جهت اطلاعات تکمیلی در هر جای مسیر میتوانید از مشورت با مشاوران « تجارت سبز » بهره ببرید.

خانهسوالاتتماسارتباط با ما